Tarihte "Türk" adını taşıyan ilk devlet. Altıncı yüzyılda, Orta Asya'da yaşayan Türkler birleşerek Göktürk Devleti'ni kurdular. Göktürk Devleti'nin kurucusu Bumin Kağan, Avarların egemenliğindeki Türk boylarından Tukyuların başkanıydı. Bir süre sonra Avarlara karşı ayaklandı. Avarları yenerek, "İl Kağan" adıyla ilk Göktürk kağanı oldu (552). Eski Hun başkenti olan Ötüken'i alarak başkent yaptı.

Bumin Kağanın ölümünden sonra, yerine oğlu Mohan Kağan geçti (553). Mohan Kağan, Avarları tamamen ortadan kaldırdı. Çinlilerle yaptığı savaşlarda üstün geldi ve onları vergiye bağladı.

Göktürkler Mohan Kağanın 572 yılında ölümünden sonra, Doğu ve Batı Göktürkler olmak üzere ikiye ayrıldı. Bir süre sonra, Göktürkler eski, güçlü durumlarını sürdüremediler. Çinliler, Hunlara yaptıkları gibi, Türk boylarını kışkırtarak, Göktürkleri de içeriden yıkmaya çalıştılar. 630 yılında, Doğu Göktürk Devleti'ni yıkan Çinliler; 659 yılında Batı Göktürk Devleti'ni de kendilerine bağladılar.

Çin egemenliğindeki Göktürk boylarının bağımsızlık hareketlerinin en önemlisi, 679'da İlteriş Kağanın önderliğinde başladı. İlteriş (Kutluk Kağan), veziri Tonyukuk'un da yardımıyla Türk boylarını savaşçı bir örgüt içinde toplayarak, Çin'e karşı savaş başlattı ve Kuzey Çin'i tamamen ele geçirdi. İlteriş, bu dönemde Kutluk Devleti adı verilen yeni bir devlet kurdu (681). Böylece, Orta Asya'da Göktürklerin en parlak dönemi başlamış oldu. 716 yılında tahta çıkan Bilge Kağan, kardeşi Kültigin ve veziri Tonyukuk ile birlikte, halkına büyük bir refah ve güvenlik sağladı. Daha sonra, Uygurların, Basmillerin ve Karlukların saldırısıyla Kutluk Devleti yıkıldı.

Göktürk uygarlığıyla ilgili başlıca kaynaklar; Orhun Yazıtları'dır. Bugünkü Moğolistan sınırları içinde bulunan Orhun Anıtları; Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk'un kahramanlık öykülerini anlatmaktadır. Bu kaynaklara göre; Göktürklerde yaşam biçimi, çadırlı göçebe düzenine dayanıyordu. Hayvancılığa ve savaş ganimetlerine dayalı bir ekonomik yaşam söz konusuydu. Dinsel inanış; Gök Tanrı inancıydı. Gök Tanrı inancı, din adamı gerektirmeyen, yalın bir doğa diniydi. Ölüler için "yuğ" adı verilen dini törenleri düzenleyen Göktürkler, ölen kişinin kuş olup uçtuğuna inanıyorlardı. Göktürkler, 12 Hayvanlı Türk Takvimi kullanmışlardır. Bu takvim, 12 hayvanla adlandırılan (sıçan, öküz, kaplan, tavşan, ejder, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz) 12 yıllık dönemi kapsıyordu. Altay ve Tanrı dağlarındaki kurganlarda yapılan arkeolojik kazılarda, deri ve metalden yapılmış eşyalar, pişmiş topraktan yapılmış mutfak eşyaları, giysi, dokuma, at koşumları ve kılıçlar bulunmuştur.