Alm. Schatten (m), Fr. Ombre (f), İng. Sahadow, shade. Işık düşmeyen karanlık bölgeler. Güneşli (ışıklı) bir havada her cismin gölgesi meydana gelir.Gölge meydana gelmesine sebep, ışık kaynağından gelen ışınların önlerine çıkan saydam olmayan maddelerdir.

Gölgeler, tam gölge ve yarı gölge diye ikiye ayrılır. Işık demetinin yolu üzerindeki saydam olmayan bir cisim ışığı tutar ve bu cisim arkasında kalan bölgenin bir kısmı hiç ışık alamaz, bu kısma tam gölge denir.Işık kaynağı nokta hâlinde değilse, gölgeli ve aydınlık kısımlar kesin bir çizgiyle birbirinden ayrılmaz ve gölgeli kısmın çevresinde yarı gölge denilen bir geçiş gölgesi meydana gelir.

GÖLGE OYUNLARI;

Alm. Schattenspiele (pl.), Fr. Ombres chinoises (pl.), İng. Shadow-show. Bir çeşit tiyatro oyunu. Daha çok doğu ülkelerinde gelişmiştir. Bu oyunda esas, hayvan derisinden oyulmuş şekillere arkadan kuvvetli bir ışık verilerek, gölgelerin saydam bir yere düşürülmesidir. Düşürülen gölgelerde istenilen konu canlandırılmak istenir.

Hindistan’da, millî destanlarından konu alınarak işlenen gölge oyunu, zamanla Cava Adalarına geçti. Cavalılar da bunu kendilerine uydurarak, konuları millî destanlarından alınmış temsiller şeklinde, törenlerde oynatmaya başladılar. Bambu dalından sopaların ucuna takılan şekiller, perde arkasından geçirilerek seslendirilirdi. Daha sonraları gölge oyunları Bali’ye, Siyam’a, Mala’ya, Birmanya’ya geçmiştir.

Çinliler ise gölge oyununa daha çok ehemmiyet verirlerdi. Bilhassa saraylarda kadın ve çocukların eğlencesi olurdu. Buradaki şekillerin parlak ve boyalı olması ve bunların perdede görülmesi, diğerlerinden ayrılan en önemli farktır.

On yedinci yüzyılda Avrupa’da, 18. yüzyılda Amerika’da görülen gölge oyunları, sinemanın çıkmasıyla tamâmen ortadan kalktı. Ülkemizde Karagöz-Hacivat oyunu olarak, mükemmel şekilde uygulanmıştır.Azalmasına rağmen, tamâmen unutulmayan Karagöz ve Hacivat millî bir gölge oyunu olarak önemini muhâfaza etmektedir. (Bkz.Karagöz Oyunu)