İstanbul Patriklerinden olup, Rum İsyânının tertipleyicisi. Mora’da 1739 yılında doğdu. İzmir piskoposluğundan sonra patrik oldu. Sultan İkinci Mahmûd Han zamanında çıkan Rum İsyânının baş planlayıcısıdır. 1821’de Patrikhane kapısında îdam edildi.Patrik Gregorios’un Rus Çarı Aleksandra yazdığı mektup, târihî önemi hâiz olup, ibret verici olması bakımından mühimdir.Mektupta şöyle demektedir:
“Türkleri maddeten ezmek ve yıkmak imkânsızdır. Çünkü Türkler, Müslüman oldukları için çok sabırlı ve mukâvemetli insanlardır.Gâyet mağrurdurlar ve izzet-i îmân sâhibidirler. Bu hasletleri, dinlerine bağlılıkları ve kadere rızâ göstermeleri yanında kumandanlarına, büyüklerine olan itâat duygularından gelmektedir.
Türkler zekîdirler ve kendilerini müsbet yolda yönetecek reislere sâhib oldukları müddetçe de çalışkandırlar.Gâyet kanâatkârdırlar.Onların bütün meziyetleri, hattâ kahramanlık ve şecâat duyguları da, geleneklerine olan bağlılıklarından, ahlâklarının güzelliğinden ileri gelmektedir.
Türklerde evvelâ itâat duygusunu kırmak ve mânevî râbıtalarını (bağlarını) kesretmek (parçalamak), dînî metânetlerini (sağlamlığını) zaafa uğratmak (zayıflatmak) icâb eder. Bunun da en kısa yolu, an’anât-i milliyetlerine (millî geleneklerine), mâneviyâtlarına uymayan hâricî fikirler ve hareketlere alıştırmaktır.
Mâneviyâtları sarsıldığı gün,Türkleri kendilerinden şeklen çok kudretli, kalabalık ve zâhiren hâkim kuvvetler önünde zafere götüren asıl kudretleri sarsılacak ve maddî vâsıtaların üstünlüğü ile yıkmak mümkün olabilecektir. Bu sebeple Osmanlı Devletini tasviye için mücerred olarak harb meydanındaki zaferler kâfi değildir.Hattâ, sâdece bu yolda yürümekTürklerin haysiyet ve vakârını tahrik edeceğinden, kendilerini anlamalarına sebeb olabilir.
Yapılacak olan, Türklere birşey hissettirmeden, bünyelerindeki tahrîbi tamamlamaktır.”
Osmanlı Türklerinin tanıdığı hürriyetten istifâde edenler içinde böyle hâince çalışan şahıslar olmuştur. Patrikhânede, bu hâin patriğin idâm edildiği kapı hâlen kapalı olup, “Kin Kapısı” diye anılmaktadır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.