Alm. Sonnenkraftwerk (n), Fr. Centrale (f) d’energie solaire, İng. Solar power station. Güneş enerjisinin kollektörler vâsıtasıyla toplanıp, ısı taşıyıcısı olarak, su, hava, helyum, sodyum ve diğer bâzı maddelerden istifâde edilerek elektrik enerjisi üretimi için buhar veya gaz türbinlerinden tolien gibi organik bir sıvı kullanılarak elde edilen santraller.

Güneş santrallerinin kollektör sistemi ve ısı akümülatörleri (toplayıcı) bir yana bırakılırsa, diğer klasik termik santrallerden bir farkı yoktur. Dolayısıyle güneş santralleri randımanları açısından termik santrallerle mukâyese edilebilir.

Günümüzde güneş santralleri, sosyal hayatta diğer enerji elde edilebilen metodlara göre istenilen gelişme seviyesine ulaşamadığı için, çok az kullanılmakta olup, bu hususta istenilen verime ulaşmak için çeşitli ülkeler tarafından bu santrallerin geliştirilmesi için araştırmalar yapılmaktadır. Teknolojik bakımdan ileri seviyede bulunan ülkelerde (Orta ve Kuzey Avrupa, Amerika gibi) kışın sert ve uzun geçmesi sebebi ile bu çeşit enerjiye olan alakayı azaltmıştır. Güneş santrallerine bilhassa az gelişmiş ülkelerde kuruluş alanlarının müsâit olmasından dolayı, ayrıca klasik termik santrallerin işletme giderlerinin azalması sebebiyle büyük alaka duyulmuştur. Bunun neticesi gelişmiş ülkelerin teknolojisiyle, güney ülkelerinin kuruluş alanlarının müsâit olmasından dolayı, çeşitli tipte deneme mâhiyetinde güneş santralleri kurulmuştur. Gelecekte güneş santrallerinin durumu, fosil yakıt fiyatlarının göstereceği gelişmeye bağlı olarak değişecektir.

Akdeniz ülkeleri ve Birleşik Amerika’nın güneybatı kıyıları gibi coğrafî açıdan elverişli bölgelerde, güneş 1 kW/m2 güce kadar enerji vermekte ve yılda 3000 saati aşkın bir süre parlamaktadır.

Güneş enerjisi bir veya iki eksen üzerine yerleştirilmiş aynalar vâsıtasıyla toplanmaktadır. Heliostat adı verilen bu aynalar 500°C ısı derecesiyle çalışırlar. Ayrıca 300°C sıcaklıkla çalışan parabolik kolektörlerde toplama işleminde kullanılabilmektedir. Isı taşıyıcısı olarak su, hava, helyum, sodyum ve diğer bâzı maddelerden istifâde edilmektedir. Elektrik üretimi için buhar veya gaz türbinlerinden başka toluol gibi organik bir sıvı kullanılan makinalarda söz konusu olmaktadır.

Bugüne kadar deneme mâhiyetinde iki tip güneş santralleri kurulmuştur: Yatay şekilde reflektörlerden meydana gelen “çiftlik” tipi; dikey şekilde reflektörlerden meydana gelen “kule” tipi santraller.

1. Çiftlik tipi güneş santralleri: Bu tipin tesisinde, güneş enerjisi, arka arkaya bağlanmış parabolik kollektörlerin yaklaşık 0,6 m uzaklıktaki odak çizgisi üzerinde yerleştirilmiş bulunan bir boruda toplanmaktadır. Toplanan ısının iletimi ve elektrik enerjisine dönüştürülmesi üç safhada gerçekleşir. Isı taşıyıcı madde kollektörlerden geçerek, 295°C’ye ısındıktan sonra, ısısını bir buhar üreticisine vererek 225°C ile akümülatör tankına döner. Üretilen buhar 285°C ve 25 bar basınç ile buhar türbününü çalıştırıp, soğuduktan sonra, buhar üreticide tekrar devreye girer ve türbünün işlettiği jenaratör elektrik üreterek şebekeyi besler.

2. Kule tipi güneş santralleri: Bu santrallerin diğerinden önemli farkı ısı ileticisi olarak sodyum kullanılmasıdır. Sodyumun termik özelliklerinin elverişli olmasından dolayı kolektörler küçük ve hafiftirler.

Bu tip santrallerde enerji kayıplarını asgariye indirmek için merkezî bir enerji kollektörü tek tek aynalardan (heliostatlardan) meydana gelen bir alanın odak noktasına yerleştirilmiştir. Kolektörler sabit olduğundan heliostatların (aynaların) ayrı ayrı güneş doğrultusunda ayarlanması gerekmektedir.

Kule tipi güneş santrallerinin güçleri 100 mW gücüne kadar ulaşabilmektedir.

Gelecekte yatırım değerlerinin düşürülebilmesi şansının artması ve azalmasına göre klasik santrallere göre tercih edilip edilmeyeceği anlaşılacaktır.