Türkmenistan Devlet Başkanı

Gurbangulı Malikkuliyeviç Berdımuhammedov’un Biyografisi

1957 yılında Türkmenistan’ın Aşkabat şehrine bağlı Geok-Tepinski Bölgesinin Babarap köyünde dünyaya gelmiştir. 1979 yılında Türkmenistan Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun olan Kurbangulı Berdımuhammedov uzun yıllar diş hekimi olarak çalıştı. 1987 yılında Moskova’ya doktora yapmak için giden Berdımuhammedov doktorasını 1990 yılında tamamlamıştır. 1990-1995 yılları arasında Berdımuhammedov Diş Hekimliği Fakültesinde önce asistan, sonra ise Dekanlık görevine getirilmiştir.

Türkmenbaşı’nın elinden tutmasıyla politika kariyerine başlayan Berdımuhammedov 1995 yılında Aşkabat Stomotoloji Merkezi Başkanlığına getirildi. Ardından Tıp Üniversitesi Rektörlüğüne atandı. Daha sonra 28 Mayıs 1997 yılında Sağlık Bakanlığına getirildi. Ardından 1998 yılında Türkmenbaşı adına Uluslararası Tıp Merkezinin başına getirildi.

Berdımuhammedov 3 Nisan 2001 yılında Tıp, Eğitim ve Bilimden sorumlu Başbakan Yardımcılığına getirildi. Ağustos 2004’ten itibaren sorumluluk alanı genişletilerek Kültür ve Basından da sorumlu kılındı. Ayların ve günlerin isimlerinin değiştirilmesinde ve Ruhname’nin hazırlanmasında etkin rol oynadı.

Gurbangulı M. Berdımuhammedov,Türkmenistan hükümetinde koltuğunu en istikrarlı ve uzun süre koruyan bakan olarak bilinmektedir. Ancak

Berdımuhammedov Türkmenbaşı’nın özel doktorluğunu da yapmıştır. Berdımuhammedov’n Türkmenbaşı’nın kararlarını etkileyen birkaç politik figürden birisi olduğu ifade edilmektedir.

Son dönemlerde Türkmenistan’ın uluslararası organizasyonlarda Berdımuhammedov temsil etmekteydi. Bu anlamda 28 Kasım 2006’da yapılan son BDT liderleri toplantısında Türmenistan’ı Berdımuhammedov temsil etmiştir. Bazı kaynaklara göre Türkmenbaşı geçtiğimiz aylarda kendisi yerine varis olarak Berdımuhammedov’u göstermişti.

23 Aralık 2006 tarihinde Berdımuhammedov hükümetteki görevlerinden istifa ederek yerine Başıma Sapıyeva’yı atamış ve kendisi Devlet Başkanlığı vekalet görevini üstlenmiştir. 11 Şubat 2007 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini kazanarak, Tükmenistan’ın yeni cumhurbaşkanı olmuştur.

X

SEÇİM-HABER

Yeni Türkmenbaşı!

Türkiye 15 Şubat 2007

AŞKABAT (İHA)- Türkmenistan’da 11 şubatta yapılan başkanlık seçimini, Gurbanguli Berdimuhammedov kazandı. Oyların yüzde 89.2’sini alan Berdimuhammedov’un yemin töreninde birçok ülke devlet ve hükümet başkanı da hazır bulundu. 21 Aralıkta ölen Saparmurat Türkmenbaşı’nın yerine 5 yıllığına devlet başkanı seçilen Berdimuhammedov, Halk Maslahatı’nda ant içti. Berdimuhammedov, anayasaya el basarak yemin etmesinden sonra yaptığı konuşmada, Türkmenbaşı’nın izinden gideceğini vurguladı. Törene; Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, Gürcistan Devlet Başkanı Mikhail Saakaşvili, Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko, Özbekistan Meclis Başkanı Halilov Erkin, İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımıcısı Perviz Davudi ile İran Dışişleri Bakanı Monuçehr Mutteki ve diğer bazı ülkelerin temsilcileri katıldı.

“Başarılar”

Berdimuhammedov, yemin töreninin ardından Başbakan Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı sarayında bir araya geldi. İki ülke arasındaki ilişkilerinin ele alındığı görüşmede Berdimuhammedov, Türkiye’ye verdiği önemi ifade ederken; siyasi ve ekonomik münasebetlerin geliştirilmesi için çaba gösterileceğini söyledi. Görüşmede, iki ülke arasında yakın çalışma ve irtibat içinde olunması üzerinde mutabık kalındığı öğrenildi. Başbakan Erdoğan da Türkiye’nin, Türk dünyasıyla ilişkilere önem verdiğini belirterek, Berdimuhammedov’a yeni görevinde başarılar diledi.

x

Yeni Türkmenbaşı: Kurbangulı Malikkuliyeviç Berdımuhammedov

Sinan OGAN - Turksam Baskanı

www.turksam.org 26 Aralık 2006

Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı’nın 21 Aralık tarihinde geçirdiği kalp krizi soncu ani ölümünden sonra 24 Aralık 2006 tarihinde yapılan sade bir törenle doğum yeri olan Başkent Aşkabat’tan 15 km uzaklıktaki 'Kıpçak' Köyü'nde toprağa verildi. SSCB’nin dağılmasından sonra ülkeyi tek başına yöneten ve kendi kişisel kültünü ülke kurumlarının üzerinde tutan Türkmenbaşı’nın kendisinden sonra ülkenin yönetimini ele alacak kişiyi işaret edemeden vefat etmesinden sonra şimdi onu yerine kimin geçeceği sorusu tartışılmaya başlanmıştır.

İlk defa 1997 yılında Almanya’da bir kalp ameliyatı geçirdiği bilinmesine rağmen ülkenin tek hakimi olan ve sağlığına dikkat ettiği bilinen Türkmenbaşı’nın görevi başında kalp krizi sonucu yaşamını yitirmesi, suikaste uğradığına dair çeşitli komplo teorilerini de gündeme getirmiştir. Aslında Türkmenbaşı 2 Ekim 2006 tarihinde de Ulusal Güvenlik Bakanlığı toplantısında konuşması sırasında kalbi sıkışmış ve konuşmasını tamamlayamadan kendisini kaybederek hastaneye kaldırılmıştı. Türkmenbaşı’nın hastalığı uzun süredir ilgili çevrelerin yakından takip ettiği bir konuydu. Rusya kaynaklı bazı haberlerde ise öleceğinin önceden tahmin edildiği ve hatta Türkmenbaşı’nın birkaç gün önce ölmüş olabileceği dahi iddia edildi.

Anayasa’ya göre devlet başkanının ölmesi ve/veya görevini ifa edememesi halinde bu göreve vekalet etmeye yetkisine sahip kişi olan Parlamento Başkanı Ovezgeldi Atayev’e karşı Türkmenistan başsavcılığı tarafından dava açılarak tutuklanması ülkedeki iktidar oyununun erken başladığını göstermiştir. Palamento Başkanlığı görevine en yakın aday Dışişleri Bakanı Raşid Meredov ismi ön plana çıkmaktadır. Türkmenistan Milli Güvenlik Konseyi tarafından Ovezgeldi Atayev’in devre dışı bırakılmasıyla önü açılan Kurbangulı Malikkuliyeviç Berdımuhammedov aynı zamanda eski Sovyet geleneğinin bir devamı olarak Cenaze Komisyonu gibi önemli bir göreve de getirilmesiyle bundan sonraki süreçte etkin olacağının işaretlerini verdi. Ancak Türkmenistan Anayasası’nda seçimler sırasında Devlet Başkanlığına vekalet eden kişinin seçimlere giremeyeceği belirtilmektedir. Ancak bu durum, yasa yapma yetkisine de sahip olan Halk Maslahatı’nın ilgili maddeyi değiştirmesi sonucunda ortadan kalkmıştır.

26 Aralık 2006 tarihinde ülkede devlet başkanı adayını da belirleyen yasa yapma yetisine sahip en üst kurum olan 2507 üyeli (2466 katılımla yapıldı) Halk Maslahatı (Aksakallılar Kurultayı) 18. olağan üstü olağanüstü toplantısı Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'taki Ruhiyet Köşkü'nde yapıldı. Toplantısı neticesinde aralarında Kurbangulı Berdımuhammedov’un da bulunduğu 6 kişinin adaylığını kesinleşmiştir. Devletteki üst düzey bürokratlar, parlamento üyeleri, halk içinden seçilen kişiler, dini önderler, Türkmenistan’ın bütün devlet organlarının yöneticileri ve Türkmenbaşı’nın kurmuş olduğu Sivil Toplum Örgütü olan “Kalkınış” ve diğer STÖ temsilcileri ile diğer toplumun önde gelen temsilcilerinden oluşan Maslahat Meclisi üyeleri bu adaylar içerisinden en fazla oyu (2 bin 446 oy) Kurbangulı Berdımuhammedov’a vermiştir. Bu arada Maslahat Meclisi Anayasa’da bazı değişiklikler de yapmıştır. Belirlenen takvime göre devlet başkanlığı seçim tarihi 11 Şubat 2007 olarak açıklandı. Bu süre içerisinde Devlet Başkanlığına Başbakan Yardımcısı ve Sağlık Bakanı Kurbangulı Berdımuhammedov’un vekalet etmesi de karara bağladı ve Maslahat Meclisi başkanlığına ise anayasaya göre 55 yaşın altındakiler seçilemediği için Kurbangulı Berdımuhammedov’un (49 yaşında) yerine Savuma Bakanı Agageldi Mamedgeldiyev’i atadı. Ancak bölgeden gelen haberlerde Savunma Bakanı Agageldi Mamedgeldiyev ile beaber bakanlık çalışanlarından yaklaşık 120 kişinin tutuklandığı bildirilmektedir.

Halk Maslahatı toplantısı neticesinde yapılan açık oylamada 12 aday çerisinden Devlet Başkanlığı görevine vekaleten bakan ve Türmenbaşı’nın evlilik dışı oğlu olduğu ileri sürülen (fotoğraflardaki benzerliğe rağmen aralarındaki 17 yaşlık fark bu durumu şüphe altına almaktadır) Kurbangulu Berdımuhammedov’la beraber 6 adayın ismi açıklanmıştır. Bu adaylar: Türkmenistan Petrol-Gaz ve Yeraltı Kaynakları Bakanı İşangulı Nurıev (2 bin 11 oy), Türkmenbaşı Şehrinin Hakimi Aşirniyaz Pomanov (bin 945 oy), Abadan şehri Hakimi Orazmırad Garajayev (bin 900 oy), Türkmen Meclisi Milletvekili ve Daşoğuz Vilayeti Hakim Yardımcısı Amanyaz Atadjikov (bin 888 oy) ve Karabekalus Şehrinin Hakimi Muhammetnazar Gurbanov (bin 779 oy) seçilmişlerdir.

Berdimuhammedov Halk maslahatı sonunda yaptığı konuşmasında, 11 Şubat'ta yapılacak başkanlık seçimlerinin ardından 14 Şubat 2007 tarihinde Halk Maslahatı'nın 19. toplantısının yapılarak, devlet başkanının tasdik edileceğini duyurmuştur.

Teke, Yomut, Gölken, Yazır ve Alili kabilelerinin etkin olduğu Türkmenistan’da her ne kadar birden fazla aday ismi açıklansa da kanaatimize göre en güçlü aday mevcut Devlet Başkanlığına vekalet eden Başbakan Yardımcısı ve Sağlık Bakanı Kurbangulı Berdımuhammedov’dur. Devlet Başkanlığı Muhafız Alayı’nın başında bulunan ancak bununla beraber ülkede Türkmenbaşı’na çok yakın olması sebebiyle fiilen İçişleri ve Savunma Bakanlıkları ile diğer güvenlik birimlerine de hakim olan Akmurad Recepov’un tavrının önem kazandığı görülmektedir. Recepov’un gölgede kalmayı sevdiği ve ön plana çıkmak yerine Berdımuhammedov’u desteklediği anlaşılmaktadır. Diğer güçlü figürler olan İçişleri Bakanı Akmemed Rahmanov ile Türkmenistan Milli Güvenlik Bakanı Geldi Aşirmuhammedov’un da şimdilik Akmurad Recepov ve Berdımuhammedov’la birlikte hareket ettiği düşünülmektedir.

Berdımuhammedov’u destekleyen sadece Recepov değildir. Ülke politik ve bürokratik elitlerinin neredeyse tamamına yakını bu aday üzerinde birleşmektedirler. Seçim Komisyonu Başkanı Murad Kariyev’in alanen: 'Berdimuhammed'i başkan yapmak için elimden geleni yapacağım, çünkü kendisi bu göreve layık.' Şeklinde bir açıklama yapması 11 Şubat 2007’de yapılması planlanan seçimler hakkında şimdiden bir fikir vermektedir. Bununla beraber Kariyev, seçimin yabancı gözlemcilerle izlenmesi ve şeffaf sandık kullanılmasını da vaat etmiştir.

Ağustos 2003 tarihinde Halk Maslahat toplantısında yapmış olduğu konuşmada ülkede 70 yaş üstü hiç kimsenin devlet başkanı olamayacağını bu kanunun Oğuz Kağan zamanından beri geçerli olduğunu ifade etmiştir. Bu sebeple de yarışma otomatik olarak 70 yaş altı politikacılar arasında olmuştur.

Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov Türkmenbaşı’nın ani ölümü tam da bölgede doğalgaz mücadelesinin yürütüldüğü bir döneme denk geldi. Dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerinden birisine sahip Türkmenistan’ın devlet başkanının ölümü bu küçük Türkistan ülkesini bir anda bütün küresel güçlerin dikkatlerini bölgeye çevirmelerine sebep olmuştur.

- - - - - - - -

AŞGABAT-BAKÜ ARASINDA İŞBİRLİĞİ

Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki ilişkilerde yeni bir dönem başlıyor. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov, 19 Mayıs'ta Azerbaycan'ı ziyaret edecek. Türkmenistan'dan devlet başkanı seviyesinde 12 yıl aradan sonra Azerbaycan'a yapılacak ziyaret, tarihi önem taşıyor. Görüşmelerde, Hazar Denizi üzerinden komşu olan iki ülke arasında yeni anlaşmalar imzalanması bekleniyor. Ziyarette ekonomik, ticari, siyasi ve kültürel alanlarda işbirliği imkanları da araştırılacak.

İki ülke arasındaki ilişkiler Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov'un iş başına gelmesiyle yeniden canlandı. 2001 yılında faaliyeti duran Türkmenistan'ın Bakü büyükelçiliğine geçtiğimiz Mart ayında Büyükelçi atandı. Yine Mart ayında Türkmenistan Devlet Başkan Yardımcısı Hıdır Saparlıyev'in başkanlığında Azerbaycan'a yapılan ziyarette 1991 ve 1992 yıllarından kalan enerji borçları konusunda anlaşma sağlandı.

www.turkgundem.net