Türkiye'nin en güneydoğu kesimini kaplayan il. Yüz ölçümü 7121 km2, nüfusu 236 581 kişi (2000), il plâka kodu 30'dur. İlçeleri; Merkez, Çukurca ve Şemdinli'dir.

Hakkâri ilinin oldukça engebeli ve dağlık bir yapısı vardır. En önemli dağları Buzul (Cilo) Dağı ile Sat Dağı'dır. Cilo Dağı'nın en yüksek tepesi olan Reşko tepesi aynı zamanda Türkiye'nin ikinci en yüksek noktasıdır. Dorukları buzullarla kaplı olan Cilo Dağı'nda Buzul Çağından kalma ilginç yüzey şekilleri vardır. Reşko tepesinin kuzeydoğusunda bulunan buzul, Türkiye'nin en uzun buzul vadisidir. Bu dağlara Hakkâri Dağları denir. Hakkâri Dağları'nın yüksek kesimlerinde gür çayırlıklar vardır. Bu çayırlıklar hayvancılık açısından oldukça önemlidir. Başlıca akarsuyu Zap Suyu, başlıca ovası ise Yüksek Ova'dır.

Hakkâri ilinde birçok buzul gölü vardır. Bunların en büyükleri, Gelyana Gölü'dür. Ayrıca Sat Dağı'nda da birçok buzul gölü vardır. İl toprakları sert kara iklimi etkisi altındadır. Yazlar kısa ve sıcak geçer, kışlar ise uzun, çok soğuk ve kar yağışlı geçer. Doğal bitki örtüsü açısından çok yoksuldur. En fazla bozkır bitki örtüsüne rastlanır. Hakkâri Dağları'nda meşe ve ardıç toplulukları vardır.

Halkın %70'e yakın bir kısmı kırsal kesimde yaşar. Türkiye'de nüfus yoğunluğu en az olan ildir. Halkın başlıca gelir kaynağı hayvancılıktır. En çok yetiştirilen hayvanlar kıl keçisi ve koyundur. Hayvanlardan elde edilen kıl ve yün dokumacılıkta kullanılır. Diğer hayvansal ürünler ilde kurulan et ve süt işletmelerinde değerlendirilir. El tezgâhlarında kilim ve halı dokumacılığı yapılır. Ayrıca arıcılık da çok yaygındır. Şemdinli'de üretilen çiçek balı oldukça ünlüdür. Tarım alanları oldukça az olduğundan üretilen ürünler il halkına bile yetmemektedir. Yetiştirilen başlıca ürünler hayvan yemi, tahıl ve baklagillerdir. Hakkâri'de en çok yetiştirilen meyve ise cevizdir.

Yer altı kaynakları açısından yoksul olan ilin sanayisi gelişmemiştir. Sanayi kuruluşları küçük işletmeler hâlindedir. İlde çoğunlukla canlı hayvan ticareti yapılır.

Tarihi Taş Devri'ne kadar uzanan Hakkâri'de yaşamış olan Urartuların ana yurduydu. İklim koşulları elverişsiz ve yüksek dağlarla kaplı olduğu hâlde Urartular, yüksek bir uygarlık kurmuşlardır. Asurlular Hakkâri bölgesine ırmaklar ülkesi derlerdi. Günümüzde o dönemden kalan yollar hâlâ kullanılmaktadır. Ayrıca çeşitli anıtlar günümüze kadar kalmıştır.

İLGİLİ KONULAR

Hakkâri Dağları