Alm. Halluzination, sinnestäuschung (f), Fr. Hallucination (f), İng. Hallucination. Bir his organını uyaran hiçbir nesne veya uyarıcı olmaksızın, alınan bir hissin mevcudiyetine samîmi olarak inanma hâli.

Ruh hastalıklarında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Hallüsinasyonlarda kişi, bir hastalığının olduğunu bilmeden, gördükleri, işittikleri ve hissettiklerine tamâmiyle inanır. Gözlerinde bir bozukluk olan şahısta veya migrende görülen ışık parıltıları ve zigzag çizgiler hallüsinasyon içine dâhil edilemez. Bunlarda hasta, olayın asıl hastalığından ileri geldiğini bilmektedir.

Hallüsinasyonun çeşitli hislerle ilgili olan şekilleri vardır. Görme hallüsinasyonları, kıvılcım, alev, parıltı, şeklinde olabildiği gibi, çeşitli çehreler, sahneler, hayaller gibi karışık görüntüler de hissedilebilir. Görme hallüsinasyonları daha çok ruh hastalıklarında, alkol, esrar, morfin gibi maddelerle zehirlenmelerde görülür. İhtiyarlık, görme hallüsinasyonlarını kolaylaştırabilir. Ayrıca, LSD, kannabiol (esrarın etkili maddesi), meskalin gibi uyuşturucu ve keyif verici maddelerle de husûle gelebilir.

İşitme hallüsinasyonları; gürültüler, çınlamalar, ıslık, insan sesleri, konuşmalar, kendine hitab eden cümleler, hayvan sesleri olabilir. Şahıs sesleri dinler, bâzan cevap verir bâzan da dinlemek istemez, dehşet içinde kulaklarını kapatır. Bâzıları aldığı emirleri yerine getirmek için harekete geçebilir.

Koklama ve tad hallüsinasyonları; kötü koku (kakozmi), mevcut olmayan koku (parosmi), hiç koku alamama (anosmi), değişik özellikle tatlar algılama olarak ortaya çıkabilir.

Temas hallüsinasyonları; kaşıntı, batma, yanma, bir cismin ten üzerinde gezinmesi. Tırmalama şeklinde olabilir. Bunlar çoğunlukla görme hallüsinasyonları ile birliktedir.

İç organları ilgilendiren hallüsinasyonlara, senestezik hallüsinasyonlar denir.

Hastanın düşünce ve fikirlerinin dışarıya ifşâ edildiğini sanması, düşüncelerinin bir başkası tarafından biliniyormuş hissine kapılması, yabancı fikirlerin kafasına direkt olarak sokulduğunu zannetme gibi çeşitli rûhî hallüsinasyonlar da vardır.

Normal şahıslarda aşırı fizik ve rûhî yorgunluk, ihtiyarlık zamânında uykuya dalarken ve uyanırken görülen geometrik şekiller, gri veya renkli nesneler görülmesi normal olarak kabul edilir.

Ruh hastalıklarından şizofreni, psikozlar, psikonevrozlar, kısa sürede gelişen iç sıkıntısı hâllerinde hallüsinasyonlar sık görülür.

Beynin bir kısmını veya tamâmını ilgilendiren tahribatlarda, tifo, menenjit, aşırı alkol kullanımı gibi durumlarda da çeşitli hallüsinasyonlar ortaya çıkabilir.

İlâçlardan LSD, amfetamin, kannabiol, meskalin, psilosibin,esrar, morfin, kokain gibi maddelerle de tecrübî olarak hallüsinasyon meydana getirmek mümkündür. Bu maddelere bu özelliklerinden dolayı, ilâç biliminde (farmakolojide) “hallüsinojenler” diğer adıyla “hallüsinasyon yapıcılar” denir.