son devir din adamlarından. Öğretmen, gazeteci, politikacı ve fikir adamı. Babası, Balıkesirli tüccâr Halil Cenâbî Efendi, annesi Balıkesir Kepsut’tan Hadîce Hanımdır. 1887 (H.1305) senesinde Balıkesir’de doğdu. 1964 (H.1384) senesinde Balıkesir’de vefât etti.

İlk tahsîlini Arap Hoca ve İbtidâî-i Kebîr Mekteplerinde gördükten sonra Balıkesir İdâdîsine girdi. Dördüncü sınıftayken babası ölünce okulu terk etmek zorunda kaldı. Zelzeleden yıkılıp yeniden yapılan Zağanos Paşa Câmii için yazdığı elli beyitlik târihi sebebiyle Mutasarrıf Adanalı Paşabeyzâde Ömer Beyin takdîrini kazandı. Halil Edîb’in bir şiirine nazîre yazdığı için Mehmed Ali Aynî Beyin dikkatini çekti. Nâfiâ dâiresi, tahrîrât kalemine memur oldu. Aynı zamanda Mevlevîhâne medresesinde, Ahmed Nâci Dededen ve Hacı Ahmed Efendiden Arapça ve Farsça öğrendi.

İkinci Meşrûtiyetin îlânından sonra yayınlanan Nasihat ve Balıkesir gazetelerinde yazı yazdı. Mutasarrıf Mümtâz Beyden hukuk, iktisât ve mâliye okudu. İttihat ve Terakkî Cemiyetinin Balıkesir’deki yayın organı Yıldırım Gazetesi’ni çıkardı. Özel İdâre Encümeni Başkâtibiyken, 1913 senesinde Karesi Gazetesi’ni çıkardı. Lise seviyesinde bir mektep olan Dâr-ül-Hilâfe’de, Türkçe, yazı, edebiyât ve Arapça öğretmenliği yaptı. Genel Meclis ve Dâimî Encümen üyeliklerinde bulundu. Birinci Dünyâ Savaşı sonlarına doğru Ses Gazetesi’ni çıkardı.Mütâreke yıllarında pâdişâh Sultan Vahîdeddîn Hana açıktan hücûm eden yazılar yayınladı. Ses Gazetesi kapatıldıktan sonra Balıkesir’den ayrılarak sekiz-dokuz ay Burhâniye, Kepsut ve Dursunbey’de kaldı. Birinci Büyük Millet Meclisine Balıkesir Milletvekili olarak katıldı. M. Akif Ersoy ile yakın arkadaşlık kurdu. Büyük Millet Meclisinin birinci dönemi sonunda tekrar Balıkesir’e dönen Hasan Basri Çantay, okullarda edebiyât öğretmenliği ve Çocuk Yuvası Müdürlüğü yaptı. Mahallî gazetelerde yazı yazdı. 1928 senesinde rahatsızlığı sebebiyle emekliye ayrıldı. Mûsiki ile de ilgilenmiş olan Hasan Basri Çantay’ın çeşitli besteleri vardır. Şiirlerinde, Basrî, Hüznî, Serserî, Âşık Hasan ad ve mahlaslarını kullandı. Ömrünün son yıllarını dînî, ilmî, edebî araştırmalara veren Hasan Basri Çantay 1964 (H. 1384) senesinde Balıkesir’de öldü.

Eserleri:

1) Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm: Üç ciltlik Kur’ân-ı kerîm meâlidir. 2)Mektebli Yavrularıma, 3)Müslümanlıkta Himâye-i Etfâl, 4) Ülkü Edebiyâtı, 5)Kara Günler ve İbret Levhaları, 6)Zekâ Demetleri, 7)Babamın Şiirleri, 8)Âkifnâme, 9)Fıkh-ı Ekber Tercümesi.