GÜNDEM

Türkiye'deki Kürt işverenler biraraya gelmeli'

Özgür Politika 24-Ocak 2005

KARSAZ Denetleme Kurulu Başkanı Hasan Yirik, Avrupa'da yaşayan Kürt işverenleri ile Türkiye'deki işverenlerin ekonomik anlamda güç birliğine gitmesi gerektiğini söyledi. Yirik, Kürt işverenlerin vizyonunun da geniş olması gerektiği belirtti.

SERPİL ERTİK/MHA/FRANKFURT

Son 30 yılda ulusal bilincini sahiplenerek, kendi adına siyaset yapan Kürtler, kültürel, sosyal ve ekonomik alanda da kendi değerlerini sahipleniyor. Bu amaçla geçtiğimiz yıllarda kurulan Kürt İşverenleri Derneği (KARSAZ), Kürt ulusal sermayesinin oluşturulmasını amaçlıyor. Yirik, MHA'nın sorularını yanıtladı.

-KARSAZ kuruluşundan bu yana nasıl bir gelişim süreci yaşadı, bugün gelinen nokta nedir?

Kürtlerin demokratik ve ulusal haklar mücadelesi geliştikçe bu ivmeyi ekonomi alanında da ilerletilmesi gerektiği ortaya çıktı. Kürtler hayatın diğer alanlarında olduğu kadar ekonomik alanda da bir toparlanmayı yaşamalıydı. "Parçalı olan, dünyanın her tarafına dağılmış olan Kürt işadamlarını bir kurum etrafında örgütleyebilir miyiz?" sorusuyla yola çıkıldı. İlk çıkış noktamız burasıydı. 4 yıl önce kurulan KARSAZ ile bu başarılmaya çalışıldı. Şimdi genellikle inşaat, tekstil, gıda, ve hizmet sektörlerinde olmak üzere, Almanya, Fransa, Avusturya, Belçika, İsveç, Avusturalya ve Kanada'da yaklaşık 350 üyemiz bulunuyor. Üyelerimizin yüzde 70'i Almanya'dan. Daha sonra Fransa geliyor. Elbetteki bu örgütlenme düzeyini yetersiz buluyor ve daha da geliştirmeyi hedefliyoruz.

İlk önceleri başta Türkiye ve Almanya'da engellemeler vardı. Ama bizim de çabalarımızla Almanya'daki baskılar kırıldı. Bugün Frankfurt Ticaret Odası ile birlikte çalışıyoruz. Hatta geçtiğimiz günlerde Oda tarafından kurumumuza başarılı ortak bir çalışma yürüttüğümüz için bir de plaket verildi. Ancak asıl amacımız Türkiyeli Kürt ve Türk işadamlarıyla birlikte çalışabilmek.

-Ekonomi rekabet alanı. Bu açıdan bakıldığında işverenleri bir araya getirmek zor olmadı mı?

Avrupa'daki Kürt işadamları genellikle 20-30 yıl önce buraya gelmiş, market vb. işyerleri açarak belirli bir miktar sermaye edinmiş, daha sonra işlerini büyütmeye çalışmış kişilerdir. Özellikle başlangıçta üyelerimizin bir çok küçük sermayedarlardı. Başlangıç olması itibariyle bu doğaldı. Ancak gelişen ve değişen dünya karşısında sadece bu çevrelerin bir araya gelmesi yeterli olmuyor.

-Olması gereken nedir, Kürt işverenler ve bunların birlikte hareket etmesini sağlayacak kuruluşunuz hangi esaslara göre hareket etmeli?

En başta vizyonların değişmesi gerek. İşverenlerin gelişen teknolojiyi zamanında takip ederek her gün hızla gelişen bilgi dünyasından yararlanmanın yollarını bulmalı. Vizyon değişiminin, düşüncelerin değişiminin en önemli ayağı bu. Ama tek başına yeterli değil. Özellikle de birlikte hareket edilecekse bunun tek tek başarılması ulusal birliğe yeterli katkıyı sunmaz.

KARSAZ'dan beklentiler şimdiye kadar, "KARSAZ aracılığıyla bazı şirketler kurulur, yatırımlar yapılır ve ticaret yapılır" şeklinde oldu. Bu yetersiz bir yaklaşım. KARSAZ, bahsettiğim bilgi ağından yararlanmayı, teknolojik gelişmeleri uygulamayı ve takibini başarmalı. Daha çok işletmeler ve işverenler arasında koordinasyonu sağlayacak bir kurum gibi hareket edilmeli.

Elbette şirketler kurulmalı. Bugüne kadar yapıldı da. Ama kurulacak şirketler nasıl yönetilecek, hangi biçimde kar elde edilecek, Kürt işverenler arasındaki ilişki sağlıklı bir şekilde nasıl sağlanacak ve dünya ya da bulunulan ülkedeki pazarda nasıl yer edinilecek? Bu konularda insanlar nasıl bilgilendirilecek, eğitilecek? KARSAZ'ın bünyesinde topladığı insanları çalıştırabilmesi gerekiyor. Düzenli seminerlerle insanlar eğitilmeli. Kaliteli insan yetiştirebilmek çok önemli. Ekonomiyi bilen, yöneticilik özellikleri olan, iyi donatılmış gençleri yetiştirmeli ve fırsat vermeliyiz.

"Değişim kongreden başlamalı"

-KARSAZ, 2005 yılında yıllık olağan kongresini gerçekleştirecek. Bu bahsettiğiniz sorunlar kongrede gündeme gelecek mi?

Elbette getirilecek. Sadece bazı sınırları korumaya çalışarak, bulunduğumuz yerden, "dünya bize uysun" diyemeyiz. Bizim değişimin gerekliliğini görerek, kendimizi buna göre örgütlemeliyiz. Bunun en meşru zemini de Kongremiz. Değişimi kongreden başlatmak gerekiyor. Mevcut yönetimin, ya da bundan sonra KARSAZ yönetimi içinde yer almak isteyen kişilerin Kongre'ye projelerle gelmesi gerekiyor. Kongreden bir kaç ay önce gelecek bir yılın planlamasıyla gelmeli. Hedefleri belli olan bir yönetim, söylediğim şeyleri gerçekleştirebilir.

Bilgiyi çok iyi kullanacak, insanları iyi tanıyacak, işletmeyi çok iyi bilecek, insan psikolojisinden anlayacak, dünyanın gidişatını yorumlayacak ve buna göre yatırım yapacak insanların gelişimini sağlamak gerekiyor. Gelecek işverenleri çağdaş işverenler olarak ortaya çıkartmak gerekiyor. Ancak böyle piyasada kalınabilir. KARSAZ'ın, yeni kurulacak yönetimin tüm bu sorunlar üzerine de projeleri olmalı.

-Kürdistan'ın tüm parçalarında belirli bir ekonomik güç var ve özellikle Ortadoğu önemli bir pazar. Bu alanlara yatırımlarınız var mı, yeni projeler var mı?

İşverenlerimizin yatırımları bu alanlarda var. Ancak dışarıdaki Kürt işverenlerin yatırım yapabilmeleri için desteklenmeleri gerek. Dünyanın bir çok yerinde dev işletmeler, şirketler ilk önceleri devletlerin desteğiyle hareket eder. Kürtler için böylesi bir durum söz konusu değil. Bunu kendilerinin başarması gerek. Bunun için de öncelikle vizyonların değişmesi gerek.

Bölgeye hangi anlayışla yatırım yapılacak? Diyelim ki bir fabrika kurduk. Kendi topraklarımızda kuracağımız fabrikalarda yine işsiz olan Kürtler çalışacak, bu önemli. Ama nasıl yönetilecek, hangi elemanla, dünyayla bağları nasıl kurulacak ? Belirli bir sermayeyle Diyarbakır'da iki üç tane fabrika açabilirsiniz. Ama ondan sonrası çok önemli?

"Bölgedeki işadamlarıyla ortak yatırımlar olmalı"

Avrupa'daki işadamlarının direk bölgeye giderek yatırım yapması yerine bölgedeki işadamlarıyla ortak çalışmaların yapılması her açıdan, toplum açısından da daha kazançlı olacaktır elbette. Şu an Diyarbakır için bir heyet oluşturuyoruz. Kuzey Kürdistan'da yatırım yapmak isteyen yaklaşık yüz arkadaş var. Herkes gitmek istiyor. Belli kriterlerde olan arkadaşlar buraya gidecek, arkadaşlarla görüşülecek, bir rapor hazırlanacak. Ondan sonra üyelerimize aktaracağız. Yatırım yapmak isteyenlerle birlikte tekrar bölgeye gideceğiz.

-Demokratik bir ortamın tesis edilmemesi, gergin ortam yatırımları engellemiyor mu, İşverenlerin bu konuda çekinceleri var mı ?

Elbette, öncelikle istikrarın sağlanması gerekir. Demokratik bir ortamın olması gerek. İşverenlerin çekinceleri var. Ama sonuçta bazı zorlukları bizlerin aşması gerekiyor, bazı risklerin göze alınması gerekiyor. Eğer ekonomik olarak güçlenmek istiyorsan zenginleşmek gerekiyor. Demokrasi gelişirse, ekonomi de gelişir. Sanatsal, kültürel olarak gelişemiyorsan, bir yerde tıkanma yaşanır.

Bizim için en önemli olan nokta hepimiz birlikte gelişme zemini içinde birlikte hareket etmemiz gerekiyor. Yalnızca sermayenin birleştirilmesinde hiçbir yarar yok. Kürt sermayesinin çapı ne kadar geniş olursa bazı zorluklar da kırılacaktır. Bir çok sorun birbiriyle ilişkili, bağımsız olarak düşünemeyiz.

Diğer önemli bir husus da Türkiye'nin tutumu. Türkiye bizi engellemeye çalışıyor. Bunun için devletlere baskı yapıyor. Biz Türkiye'nin kalkınmasından ve istikrara kavuşmasından yanayız. Ama bunun için demokratikleşme şart. Türkiye'nin AB'ye girişini destekliyoruz.

-KARSAZ türü örgütlenmelerle dünyanın diğer yerlerindeki Kürt işverenleri bir araya getirmek mümkün ?

KARSAZ türü örgütlenmelerin her ülkede zemini var. İlk başta Türkiye'de var. Kürt işadamları derneğinin Türkiye'de kurulması gerekiyordu. Kuzey Kürdistan'da 20 milyon Kürt yaşıyor. Siyasal kurumlar oluşmuş, kültürel kurumlar var. Peki ya ekonomik kurumlar? Ekonomi ile siyaset iç içedir. Ekonomik güç, bir çok imkanı beraberinde getireceğinden siyasal zemine de güçlü yansımasını bulur.

Yine Ortadoğu'da da bunun zemini var. Tek başına Avrupa'daki işverenlerin birliği tek ayak üzerinde yürümeye benzer. Kürdistan, Ortadoğu ve Avrupa'nın birlikte yürümesi gerek. Ancak böyle gerçek bir ulusal sermaye yaratılarak güç olunur. Her şeye rağmen KARSAZ bir ilktir ve çok önemli deneyimleri oldu. Bunlardan da yararlanılabilinir.