cömertliğiyle meşhur Arap şâiri ve kabîle reisi. Altıncı asrın sonunda, yedinci asrın başında yaşamıştır. İsmi Abdullah bin Sa’d’dır. Çok cömert olduğu için “Hâtem”, Tayy kabîlesinin reisi olduğu için “Tâî” lakabı verilmiştir.

Çok cömert idi. Kabîlesinin yerleşmiş olduğu yerin etrâfındaki tepelere ateş yaktırarak, yolunu şaşıranların kendisine gelip misâfir olmasını sağlardı. “Hayra verilen mal, isrâf olmaz.” derdi.

Peygamberimizin devrine yetişmiş, ancak peygamberliğinin açıklanmasından önce vefât etmiştir.

Müslümanlara esir düşen kızı, Peygamberimize gelerek; “Eğer lütfedip beni bağışlarsanız, Arap kabîlelerinin hasetçilerini hakkımda sevindirmemiş olursunuz. Zîrâ ben öyle bir kabîle başkanının kızıyım ki, babam esirleri âzâd eder, açları doyurur, çıplakları giydirir, insanlara alçak gönüllülükle davranır, dört yanındakileri korurdu.” deyince, Peygamberimiz kendisini serbest bıraktı. Elbise, binek hayvanı ve yol azığı verdi. Oğlu Adî de, bilâhare Huzûr-ı Saâdet’e gelerek ikrâm gördü. Resûlullah efendimiz onu evine götürdü. Kendisi yere otururken Adî’ye minder ikrâm etti. Ona İslâmiyeti telkin etti. Müslüman olan Adî bin Hâtem radıyallahü anhın bildirdiği hadîs-i şerîfler, Kütüb-i Sitte’de mevcuttur.

Hâtem-i Tâî, Arap, İran ve Türk edebiyâtında zenginlik, cömertlik, hayır severlik timsâli olarak kullanılır.