hak edilmemiş bir devlet yardımının hîleli yolla temini. Hayâlî ihrâcât, hukûkî ve ekonomik açıdan sınırlandırılması oldukça zor olan bir kavramdır. Genellikle kabul gören bir târife göre; devletin, ihrâcâtı teşvik maksâdıyla gerçek ihrâcâtçıya temin ettiği döviz esas alınarak belirli bir oran dâhilinde sübvansiyonda bulunacağı husûsundaki kurallardan faydalanıp, fiilen ihrâcat yapmamasına veya resmî mercilere bildirdiğinden farklı nitelik ve nevide mal ihrâç etmiş olmasına rağmen, hak etmediği miktarda sübvansiyon sağlamaya, uygulamada ve basında hayâlî ihrâcat denmiştir.

Hayâlî İhrâcât çerçevesinde değerlendirilebilecek işlemler esas olarak ikiye ayrılmaktadır:

A) İhrâcât sırasında fiilî tesbite konu olan işlemler:

Bunlar ana başlıklarıyla şunlardır:

1. İhrâç edilecek malın, gerek cins ve gerekse miktar bakımından beyannâmesine uygun ancak değer bakımından aykırı bulunması hâli.

2. İhrâç edilecek malın cins bakımından beyannâmesine aykırı bulunması hâli.

3. İhrâç edilecek malın miktar bakımından beyannâmesine aykırı bulunması hâli.

B) İhrâcât sonrası yapılan tesbite konu olan işlemler:

Bu işlemler de genel olarak üçe ayrılmaktadır:

1. İhrâç edilen malın değer bakımından beyannâmesine aykırı bulunması hâli.

2. İhrâç edilen mala âit ihrâcatçı belgelerinin tam olmasına mukâbil firmanın mevcut olmayışı hâli.

3. İhrâç edilen malın eksik gönderilmesi hâli.