Orta Asya'nın güneyinde, Keşmir, Pakistan, Hindistan hududunda bulunan İndus dönemecinden Burma'ya kadar bir kavis boyunca uzanan, Pakistan, Hindistan, Tibet, Nepal, Sıkkım ve Bhutan toprakları üzerinde yer alan dağ toplulukları. Kelime olarak Sanskritçede "kar yatağı" anlamına gelir.

İndus Vâdisinden Brahmaputra Vâdisine kadar uzanan bu dağ silsilesinin uzunluğu 2500 kilometreyi bulur. Dağlar şekil bakımından güney istikâmetinde eğri çizen kıvrım sıraları hâlindedir. Kuzeyde Tibet, güneyde Hindistan, Nepal, Sıkkım ve Bhutan arasında tabiî bir engel teşkil ederler. Birmanya'nın kuzey kenarından U dönüşü yapıp güneybatı istikâmetinde dönerek Patkay bölgesini ve bu bölgenin dağlık kesimlerini meydana getirirler. Patkay Dağları, Batı Burma'nın uzantısının devâm ettiği dar bir dağ silsilesidir.Himalayalar dünyânın en yüksek ve en büyük dağ engelini meydana getirirler. Bu engel, Hindistan'ı, Asya'nın kuzeyinden ayırmıştır.

Bu sıradağlar tek bir dizi değil, paralel dağ sıraları hâlinde bulunmaktadırlar. Himalayaların doğu bölümü batı bölümüne nazaran daha yüksek ve daha sâde bir görünüşe sahiptir. Ganj Nehri ve Hint Ovasından kuzeye doğru yükselen bölgeye Teri denir. Teri bölgesi dağ yamaçlarına doğru derece derece yükselir ve 1200 metreye kadar çıkar. Himalayaların tırmanılarak keşfedilmeye başlanması 1950 yıllarına rastlar. İlk zamanlarda 5000-6000 m yüksekliklere çıkılabilmiştir. Daha sonraki yıllarda dağcılık sporunun ve tekniğinin gelişmesi ve teknik âletlerin yapılmasıyla birlikte Himalayaların karlı zirvelerine tırmanmak mümkün olmuştur. Sırasıyla 1953'te Everest ve Nanga Parbat, 1954'te K2, 1955'te Kançenjonga, 1962'de ise Cannu dağcılar tarafından tırmanılarak keşfedilmiştir. Zirvelerden birisi olan Everest Tepesi 8882 m ile dünyânın en yüksek yeridir. Everest'in hemen doğusunda bulunan Kançenjonga, en yüksek üçüncü zirve olup 8579 metredir. Bunun gibi Tibet'in güneyinde Büyük Himalaya ve Trans, Himalayalarda yüksekliği 7000 metreyi aşan 100'den fazla zirvelerdendir. Bunlardan 14 zirvenin yüksekliği 8000 metreye yaklaşır.

Batıda İndus'taki Hint Ovasından Tibet Platosuna kadar yaklaşık 450 kilometrelik bir hat boyunca 900-1200 m yüksekliğinde bir Panjal bölgesi, 1500-1950 m yüksekliğinde Keşmir Vâdisi, 6100 metreye ulaşan Zarkar bölgesi, İndus Vâdisi ve Lokadh bölgesi bulunmaktadır. Everest Tepesinden batıya doğru ise belli başlı zirveler şöyledir: Nepal sınırları içerisinde; Annapurna (8075 m), Ohaulagiri (8167 m), Keşmir sınırları içinde; Karakum (8610 m ikinci yükseklik), Nanga Parpat (8125 m), Çin sınırları içinde; Muztafata (7456 m) ve Kungur (7719 m).

İklim, ekonomi ve politika açısından yükseklikleri ve geçit zorlukları sebebiyle himalayalar bölgede tabiî ve büyük bir engel teşkil ederler. Dağların çoğunda olduğu gibi, Himalayalar da bitki örtüsü ve iklim açısından belirgin özellikler taşır. Doğu ve Batı Himalayalar arasındaki başlıca iklim farkı yağmurdur. Doğuda bulunan Nepal, Sıkkım, Batı Bengal, Darçiling bölgesi, Tibet ve Sikang'a batıdan daha çok yağmur yağar. Bölgedeki vâdilerde tropikal yağmur ormanları vardır. Yüksekliklerine göre bitki örtüsünün görünüşü şöyledir: 1500-2750 m arası meşe ağacı orman kuşağı, 3750-4000 m arası yüksek dağ bölgesidir. 4700 metrenin üzerinde devamlı kar bulunur.

Bengal Körfezi civârında aşırı derecede nemli yaz musonunun bol yağışlarını alan dağın 1800 m yüksekliğe kadar kısımları tropikal bir görünüşe sâhiptir.

Dağlarda nâdir olarak meskûn bölgeler vardır. Pekçok alan bomboş olarak beklemektedir. Çoğunluğu Moğol ırkından olan bu bölgenin halkı, Punakha bölgesindeki Bhutan'da ve Nepal'in yüksek vâdilerinde toplanmıştır. Bu bölgelerde başlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Avcılık da geçim kaynağı olarak mühim bir yer işgâl eder. Bunların yanında az miktarda ticâret yapılır. Serin havanın bulunması sebebiyle, ancak güney yamaçlarda bâzı çay ziraat merkezleri bulunmaktadır. Yine, bu serin hava, Bengal bölgesinin aşırı sıcaklardan kurtulmasını sağlar. Çok sıcak ve bataklık bir bölge olan Teri'de temizleme, kurutma ve sıtmayı önleme çalışmaları sâyesinde zirâat yapılabilmektedir.

Batı Himalayalar; Uttar Pradeş, Hindistan, Doğu ve Batı Pencap, Keşmir, Tibet, Pakistan'ın kuzeydoğu sınırı, Tacikistan eyâleti ve Afganistan'ın Kuzeydoğu bölgeleridir. Daha kurak bir iklime sâhib olan Batı Himalayalarda yüksekliklerine göre bitki örtüsü de şöyle bir görünüş arz eder. Ovalardan îtibâren 1100 m yüksekliğe kadar makiler, 1110-3100 m arası meşe, çam, sedir, köknar, ladin ağaçlarının meydana getirdiği dağ ormanları, 3100-4550 m arası yüksekliğe kadar dağlık bölgeler ve 4550 metrenin yukarısında karla kaplı bölgeler bulunmaktadır.

Serin, güzel, zengin bitki örtüsüne sahip ve elma, armut, şeftali, ılıman iklim sebzeleri ve kirazların yetiştiği, nüfusu çok olan Keşmir Vâdisi gibi yerlerin dışında, Batı Himalayalar kurak, çıplak bomboş kayalık ve vadilerle kaplıdır. Keşmir Vâdisi ve benzeri bölgelerde yetişen sebze ve meyvelerin yanında kerestecilik, hayvancılık, avcılık ve turizm ek gelir kaynaklarıdır. Kuzeybatı bölgelerinde hayvancılık ve tahıl ziraatı başlıca ekonomik faaliyetlerdendir.

Nakliye imkânları Himalayaların çözünmesi zor ve en büyük problemidir. Himalayalardan geçen bir demiryolu yoktur. Doğuda demiryolu Darsilinge varır. Bir askerî yol Hayber Geçidi boyunca uzanır. Himalayalarda; Simla, Dehra, Dun, Naini, Tal ve Mussoori gibi tepe istasyon dizisi vardır. Srinapar ve Keşmir bölgeleri Pakistan'la Ravalpindi'deki demiryoluna kadar uzanan bir yol vâsıtası ile bağlanırlar. Bunların haricinde ulaşım yolu olarak dağlarda patikalar kullanılmaktadır. Karakum, Nepal ve Sikkim Geçitleri 4000 m yüksekte olmasına rağmen Lorvanlar tarafından çok eskiden beri kullanılır. Aşılması imkânsız boğazlar, Sivalık Dağları ve özellikle Teri bölgesindeki sağlığa zararlı bataklıklar, doğuda Himalayalara yaklaşmayı engeller.

Himalayaların dış bölgelerle irtibat kurmaması özellikle Nepal'de, Budizmin tutunmasına ve küçük devletler kurulmasına sebeb olmuştur.Himalayaların dış dünyâya açılmamasındaki en büyük sebeplerden birisi de, Tibet'in Çin tarafından işgâl edilmesi, dolayısıyla Orta Asya ile alâkasının kesilmiş olmasıdır.

Bölgedeki akarsuların çoğu dağı baştan başa aşar. Fakat bu akarsuların kolları kıvrımlarına uyar. Akarsular dağı aşar aşmaz güneydağ eteğine yönelir. Hepsi genç olan bu akarsular ilkbaharda karların erimesi ve Muson yağmurları neticesi su miktarı artınca aşağı kısımları aşındırır. Bunun sonucunda büyük çapta toprak kayma ve göçmeleri meydana gelir.

Himalayaların En Yüksek Noktaları

1. Everest 8882 m

2. K3 8611 m

3. Kançenjonga 8579 m

4. Lhotse 8501 m

5. Makalu 8470 m