Alm. Histamin, Gewebehormon (n), Fr. Histamine (f), İng. Histamine. Vücudun birçok dokusunda, özellikle de akciğer, karaciğer ve sindirim sistemi dokularında bulunan azotlu bir bileşik. Histamin, histidin amino asidinin vücutta dekarboksilasyona uğraması neticesinde meydana gelen birçok etkisi olan bir bileşiktir. Vücudun çeşitli bölgelerinde yaygın olarak bulunan ve yapıldığı yerde etkisini gösteren lokal etkili bir peptittir. Histamin, küçük atardamarlarda genişlemeye ve kılcal damarlarda geçirgenliğin artmasına, toplardamarların büzülmesine sebeb olarak tansiyonu düşürür. Deride kızarıklık, şişme ve kaşıntıya sebeb olur. Beyin damarlarını genişletirse yarım başağrısına sebeb olabilir. Bronş düz kaslarını kasarak nefes darlığına yol açabilir. Midede, tükrük bezlerinde ve bronşların salgı hücrelerinde ifrâzâtı arttırır.

Vücuttaki dokuların çoğunda histamin bulunur. Fakat cild, mide ve barsaklarda dokunun gramı başına 10 mikrogram mevcuttur. Histamin bâzı böceklerin zehirlerinde de bulunur. Yabanî arının zehiri % 2 gibi yüksek bir nisbette histamin ihtiva edebilir. Tatarcıklar ve ısırgan otları histamin ihtiva ettiğinden kaşıntı ve şişmeye sebeb olurlar. Vücuttaki “mast hücreleri” yüksek miktarda histamin ihtiva ederler. Mast hücrelerini uyaracak etkiler neticesinde mast hücrelerinden histamin boşalır ve bunun ortaya çıkardığı durumlar görülür. Saman nezlesinde çiçek tozları allerjiye sebeb olarak histamin boşalmasına sebeb olurlar ve sonucunda burunda kızarıklık, şişme, akıntı ortaya çıkar.

Histaminin vücuttaki eşitsiz dağılımının önemi hâlen bilinememektedir. Tıpta tedâvi maksadıyla kullanıldığı yer hemen hemen yoktur. Teşhis maksadıyla kullanıldığı yerler vardır. Mide asit yapma yeteneğinin ölçümünde histaminle yapılan bir test kullanılır ki bu, mide ülserlerinde önemlidir.

Vücutta açığa çıkan histaminin zararlı tesirler meydana getirmesi hâlinde “antihistaminik” denilen ilâç grubu kullanılır. Bu ilâçlar, kaşıntılarda, burun akıntısında, böcek sokmalarında, vâsıta tutmalarında oldukça etkilidirler.