Alm. Tumulus, Hügelgrab (m), Fr. Colline (f), artificielle, tumulus (m), İng. Artificial mound or hill, tumulus. Eski çağlardan kalma medeniyet kalıntılarının zamanla tabiî olayların tesirinde kalarak meydana getirdiği yayvanca toprak tepe. Anadolu’da bu şekilde tepe hâlini almış birçok eski köy ve kasaba vardır. Bunlara halk arasında tünsü, tünsek, yöğecik, üyücek, çeçtepe, til, tel, pulur gibi çeşitli adlar verilir. Bu adlar yalnız dış görünüşe bağlı olarak verilmiştir. En doğru ifâde tarzı höyük denilmesidir.

Höyüğün büyüklüğü ve şekli, altındaki yerleşim yerlerinin uzun zaman sürüp sürmemesine bağlıdır. Yerleşim yerlerindeki hayat, asırlarca devâm ettiyse, höyükler biraz daha büyük ve gösterişli olabilir. Höyükler daha çok verimli topraklarda düzlük ve ovalarda görülür. Anadolu’da yeryüzü şekillerine bağlı olarak İç, Güney ve Kuzeydoğu Anadolu’da topluluk gösterirler. Höyükler genellikle Anadolu’da denizlere yaklaştıkça azalır. Su kenarlarına yakın, verimli topraklarda, savunmaya elverişli yerlerde daha çok rastlanmaktadır.

Bugün Anadolu’nun pekçok yerinde höyükler vardır. En önemlileri Çorum’da Alacahöyük, Maraş’ta Yassıhöyük, Burdur’da Çatalhöyük, Sivas’ta Adatepe, Sivritepe, Çataltepe ve Kayseri’de Kültepe’dir.