dokuzuncu yüzyılda yetişen hadîs, siyer ve târih âlimi. İsmi, Abdullah bin Muhammed, künyesi Ebû Bekr’dir. İbn-i Ebiddünyâ diye meşhur olmuştur. 823 (H.208) senesinde Bağdat’ta doğdu, 894 (H.281) senesinde Bağdat’ta vefât etti.

İbn-i Ebiddünyâ, babasından ve Ahmed bin İbrâhim el-Mûsulî, Süleymân el-Vâsıtî, El-Begâvî, Ebû Dâvûd es-Sicistânî gibi birçok âlimden ilim öğrendi ve rivâyette bulundu. Büyük bir ilmî olgunluğa ulaşıp, halîfelerden ve devlet adamlarından iltifât gördü. Halîfelerin çocuklarını terbiye edip, onlara dînî bilgiler öğretti. İbn-i Mâce, Vekî’, Ebû Bekr Ahmed bin Mervân ed-Dîneverî ve başka pekçok âlime hadîs-i şerîf ve ilim öğretti. Âlimler arasında iyi bir intibâ bıraktı.

İbn-i Ebiddünyâ, çok güzel konuşur, isterse kendisini dinleyenleri güldürüp, ağlatırdı. Güzel ahlâk sâhibi olup güzel ahlâkı yaymak için çalışırdı.

Eserleri: İbn-i Ebiddünyâ, üç yüze yakın kitâb yazmış ve kitablarında birçok hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Yazdığı eserlerin bir çoğu günümüze kadar ulaşamamıştır. Bir kısmı Mısır’da ve Hindistan’da basılmıştır. Bu eserlerden bâzıları şunlardır: 1) Mekârim-ül-Ahlâk, 2) Kitâb-üz-Zühd, 3) Kitâb-üs-Sumt, 4) El-Müsned-ü Kebîr, 5) Mekâyid-üş-Şeytân, 6) Kitâb-ül-İhvân, 7) Kitâb-ül-Kubûr, 8) En-Nevâdir, 9) Er-Regâib, 10) Ahbâr-ul-Kureyş, 11) Kitâb-üş-Şükr.

İbn-i Ebiddünyâ’nın rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden bâzıları şunlardır:

Tövbe eden Allah’ın sevgilisidir. Günâhlardan tövbe eden hiç günâh işlememiş gibidir.

Kul haklı da olsa, münâkaşayı terk etmedikçe îmânı kemâle ermez.

Her kim Allah için bir dost edinirse, Allahü teâlâ onun için Cennet’te yeni bir derece (makam) yaratır.

Açı doyur, susuza su ver, ma’rûfu (iyiliği) emret, münkerden (kötülükten) nehyet (sakındır). Bunlara gücün yetmezse hayır olmayan sözlerden dilini çek.