on dördüncü asırda Endülüs’te yetişen târihçi, tıp âlimi ve ediplerden. İsmi, Ahmed bin Ali bin Muhammed bin Ali bin Hâtime’dir. Künyesi, Ebû Câfer olup, Ensârın soyundan olduğu için Ensârî adıyla bilinir. İbn-i Hâtime diye meşhûr olmuştur. 1324 (H.724)te El-Meriyye’de doğdu. 1369 (H.770) da vefât etti.

Hayâtının büyük bir kısmını doğduğu yer olan El-Meriyye’de geçiren İbn-i Hâtime, zamânının âlimlerinden çeşitli ilimleri tahsil etti. Gırnata’ya giderek ileri gelen kimselerle görüştü. Ebü’l-Berekât el-Belâfikî, İbn-i Lûyîn, İbn-i Câbir, İbn-i Şu’ayb ve İbn-i Ferhûn gibi âlimlerden ilim öğrendi. El-Meriyye Câmiinde hatib ve mukrî (Kur’ân-ı kerîm okuyucusu) vazifelerinde bulundu. Târih ve tıb ilimlerinde eserler yazıp, meşhur oldu. Yazdığı kıymetli şiirlerle devrinin insanları arasında îtibâr sâhibi oldu. Tıb ilminde, Avrupa’da o güne kadar bilinmeyen karantinayı uyguladı. Salgın hâlde olan vebânın sebepleri, belirtileri ve tedâvi şekillerini tesbit ederek tıpta yenilikler ortaya koydu.

Çeşitli ilimlere dâir yazdığı eserleri şunlardır:

1. El-Meziyyet-ül-Mer’iyye alâ Gayrihâ Minel-Bilâd-il-Endelüsiyye;

2. Tahsîl-ül-Garad-il-Kâsid fî Tafsîli-Marad-il-Vâfid: 1349 senesinde Endülüs’te görülen vebâ salgınını bu eserinde anlatmıştır. Umûmî olarak bulaşıcı hastalıkların meydana geliş sebeplerini, belirtilerini ve tesirlerini tıbbî olarak îzâh etmiştir. Siyah ölüm denilen vebâ hastalığı üzerinde özellikle durduğu eseri, bu sâhada yazılanların ilkidir.

3. Dîvân; Reyhânetün min Edvâh ve Nesemetün min Ervâh;

4. Kitâb-ür-Râik-ut-Takiyye fî Fâik-it-Tevriyye;

5. El-Fasl-ül-Âdil Beyn-er-Rakîb vel-Vâsî vel-Âdil;

6. İbâd-ül-Leâl fî İnşâd-id-Davâl;

7. İlhak-ül-Akl bil-His.