Son devrin meşhur târihçilerinden. 1870 yılında İstanbul’da doğan ve 1957’de vefât eden Mahmûd Kemâl, kullandığı İbnülemîn mahlas ismi ile tanınır. Mühürdâr Mehmed Emin Paşanın oğludur. Şehzâde Rüştiyesini bitirdikten sonra Mülkiye’ye devâm ettiyse de, rahatsızlığı sebebiyle bitiremeden ayrıldı. Daha ziyâde özel dersler alarak kendi kendisini yetiştirdi. Târih, biyoloji ve monografi alanlarında eserler yazdı. Araştırıcılığının ve zekiliğinin, eserlerinin hazırlanmasında önemli rolü olmuştur.

Genç yaşında küçük bir memur olarak tâyini yapılan İbnülemîn, daha sonra Sadâret Mektupçu Kalemi Müdürlüğüne tâyin edildi. Birçok arkadaşı ile İslâm Eserleri Müzesini kurarak, kendi de yönetim kurulu başkanı oldu. Emekli oluncaya kadar buranın müdürlüğünü yaptı(1935). Sultan İkinci Abdülhamîd Hanın pâdişâh olmasından hal’ edilmesine kadar hâricî ve dâhilî evrakların bulunduğu Yıldız Evrâkını tasnifle görevlendirildi. Bu evrâkları tetkik etmesi yazacağı eserlerin kaynağını teşkil etti.

İbnülemîn resmî görevlerinin dışında ayrıca Târih-i Osmânî Encümeni Âzâlığı (1923), Kütüphâneler Tasnîf İşleri İlmî Müşâvirliği ile İslâm Ansiklopedisi Müşâvirliğinde bulundu. 1953 senesinde Kütüphane kolleksiyonu ve mühim vesikalarını İstanbul Üniversitesine bağışladı. Vasiyeti gereği Mercan’daki konağını, talebe yurdu hâline gelmesi için, İstanbul İmam-Hatip Okuluna vermiştir. Fakat bu yıktırılarak yerine iş hanı yaptırılmıştır.

Süleymân Nazif onun hakkında:

Hezârân gıbta o devr-i kadîm efendisine
Ne kendi kimseye benzer ne kimse kendisine

tanıtıcı beytini söylemiştir.

Eserleri:

Menâfi-üs-Savm, Ahlâk, Kavazat-ül-Kemâl, Hulâsa-i Zirâat, Hulâsa-i Ticâret, Bir Yetimin Sergüzeştisi, Leskofçalı Gâlib Bey, Hersekli Ârif Hikmet Bey Dîvânlar’ına yazdığı önsözler, Son Hattatlar, Son Asır Türk Şâirleri, Son Sadrâzamlar önemli eserleridir.