Alm. British Commonwealth of Natinns, Fr. Communauté Britanique de nations, İng. British Commonwealth of Nations. Birleşik Krallık ile bâzı eski sömürgelerini içine alan bağımsız devletler topluluğuna 1931-1946 yılları arasında verilen ad. Geçmişte Büyük Britanya’ya bağlı bâzı bağımsız devletlerden meydana gelen topluluk üyesi ülkeler bağımsızlıklarını kazandıktan sonra İngiltere’yle dostluk ve işbirliğini sürdürmeyi, Büyük Britanya hükümdârını birliğin sembolik lideri olarak tanımayı kabul etmişlerdir.

Sömürgelere özerklik tanımaya dayalı İngiliz politikası 19. yüzyılda bâzı bağımsız devletlerin doğmasına sebeb oldu. Parlamenter idâre tarzına alışmış çok sayıda Avrupalının yaşadığı bu devletlerin hükümranlık sahası oldukça genişti. 1920’lerden sonra İmparatorluğun çeşitli yerlerinde milliyetçi hareketler hızla yayıldı. 1931’de İngiliz Milletler Topluluğu adına özellikle yer veren Westminister Tüzüğüyle bağımlı devletlere İmparatorluk içinde özel bir konum tanındı. 1946’da “İngiliz” kelimesi resmî kullanımdan çıkarıldı. 1947’de Hindistan’ın bağımsızlığını îlân etmesinden sonra birçok ülkeye bağımsızlık tanınması Milletler Topluluğunun yeniden târif edilmesini gerekli kıldı. 1948’de Hindistan, Pakistan ve Seylan, nüfûsunun ekseriyeti Avrupalı olmayanlardan meydana gelen ilk ülkeler olarak Milletler Topluluğuna üye oldular. Aynı yıl bağımsızlığını kazanan Birmanya ise üye olmayı reddetti.

Bâzı ülkeler de birlikten ayrılmayı tercih ettiler. 1948’de İrlanda Cumhuriyeti, 1961’de Güney Afrika ile 1972’de Pakistan birlikten ayrıldılar.

İngiliz Milletler Topluluğunu bir arada tutan bağlar çeşitliydi. Özellikle eski dominyonlar için geçerli olan duygu bağının yanı sıra ticâret, yatırım ve para anlaşmalarıyla göçler ortak eğitim, meslekî ve hukûkî mîras bunlar arasındaydı. 1950’den sonra bağımsızlığını kazanan devletlerin çoğu Milletler Topluluğuna üye oldu. 1965’te Londra’da Milletler Topluluğu çalışmalarının düzenlenmesi ve koordinasyonun sağlanmasıyla vazifeli bir sekreterya kuruldu.

Temel siyâseti sömürgecilik olan İngiltere Müstemlekeler Nezâreti (Sömürgeler Bakanlığı) kurdu. Sömürge ülkelerini asırlarca doğrudan idâre etti. Sömürdüğü ülkenin başına tâyin ettiği İngiliz genel vâlisi o ülkedeki her türlü idârî ve kânûnî düzenlemeleri yapmaya yetkili oldu.Sömürülen ülke insanlarına karşı akla gelmedik zulüm ve işkenceler yapıldığı gibi, bu insanlar kendi dil, din, tarih, kültür ve geleneklerinden uzaklaştırıldılar. İngiliz gibi düşünen, İngiliz gibi konuşan, İngiliz gibi yaşayan toplumlar meydana geldi. Fakat dünyâda gelişen milliyetçilik hareketleri sebebiyle sömürge siyâsetine karşı çıkılacağını anlayan İngiltere taktik değiştirdi. Birinci ve İkinci dünyâ harpleri sonunda, sömürdüğü birçok memleketlerde kendi hâin planlarını yerine getiren ve İngiliz menfaatlerini koruyan kimseleri iş başına getirdi. Bu memleketlerin millî marşları, bayrakları ve devlet başkanları olmuş, fakat din hürriyetine kavuşamamışlardır. İngiltere böylece sömürge siyâsetini devam ettirdi. Ancak son senelerde İngiltere ve onun doğrultusundaki ABD’nin sömürge siyâsetine karşı çıkan geniş halk kesimleri kendi dil, din, târih ve kültür değerlerine yönelmektedirler.