Asker, siyasetçi, başbakan ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci cumhurbaşkanı.

1884 yılında İzmir'de doğdu. Sorgu yargıcı olan babasının görevi gereği, ilköğrenimini Sivas'ta tamamladı. Sivas Askeri Rüştiyesine girdi. Daha sonra sırasıyla, Sivas Mülkiye İdadisi, İstanbul Topçu Harbiyesi ve Erkânıharbiye Mektebine devam etti. Okul yılları boyunca memleket sorunlarına ilgi gösterdi. II. Abdülhamit'in baskıcı yönetimine tepki duydu. 1907 yılında İttihat ve Terakki Cemiyetine girdi. 31 Mart Olayı'nı bastıran Hareket Ordusu'nda görev aldı. Daha sonra çıkan bir anlaşmazlık sonucu Mustafa Kemal ile birlikte İttihat ve Terakkiden ayrıldı. Askeri görevlerdeki başarısı üzerine, 1912 yılında binbaşılığa, 1915 yılında albaylığa yükseldi.

Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla (1914) birlikte, savaşa giren Osmanlı Devleti'nin içine düştüğü durum bir gurup vatansever genç subayı düşündürüyordu. Memleketi kurtarmak için toplantılar düzenleniyor, çeşitli plânlar yapılıyordu. İsmet İnönü de bu subaylardan biriydi. Bu arada Mustafa Kemal ile sürekli buluşuyor ve yurdun düşman işgalinden kurtarılması konusunda görüşüyorlardı. 16 Mart 1920 yılında İstanbul'un İngilizler tarafından işgalinden sonra, Mustafa Kemal'in ardından Ankara'ya gitti. Kurulmakta olan Türkiye Cumhuriyeti'nin genelkurmay temsilcisi oldu. Özellikle I. ve II. İnönü savaşlarında gösterdiği başarıyla Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasında önemli bir rol oynadı. Uzun ve zorlu bir mücadeleden sonra düşman işgalinden kurtulan Türkiye'nin Dış İşleri Bakanı oldu. Türkiye adına Lozan Barış Antlaşması görüşmelerine katıldı. Cumhuriyet Halk Fırkasının başkanı olan İnönü, 1923 yılında cumhuriyetin ilânından hemen sonra, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı oldu.

1938 yılında Atatürk'ün ölümünden sonra Cumhurbaşkanlığına getirildi. II. Dünya Savaşı boyunca ülkesini savaşın yıkıcı etkilerinden korumaya çalıştı. 1945 yılında çok partili siyasal hayata geçişte önemli rol oynadı. 1950 yılında yapılan seçimi kaybedince muhalefet görevini üstlendi. 1960'lı yıllarda en çok oyu alan partinin genel başkanı olarak yeniden başbakanlık yaptı. 1972 yılında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığından çekildi ve 1973 yılında öldü. Mezarı Anıtkabir'de, Atatürk'ün yanındadır.

İLGİLİ KONULAR

İnönü Muharebesi, Lozan Barış Antlaşması, Cumhurbaşkanı