Peygamber efendimizin hayâtının son senesinde ve vefâtından sonra, hazret-i Ebû Bekr’in halifeliği sırasında meydana gelen İslâmdan dönme hâdiseleri. Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) yirmi üç senelik peygamberliği sırasında Arabistan Yarımadasının tamâmı ve Arabistan Yarımadası dışındaki insanlardan pekçoğu heyet heyet gelerek Müslüman oldular. Veda Haccında 124.000 civârında Eshâb hazır bulundu. Vedâ Haccından sonra Yemâme’de Müseylemetü’l-Kezzâb, Necd’de Tüleyha, Yemen’de Esvedü’l-Ansî adında kimseler peygamberlik iddiâsıyla ortaya çıkıp yeni Müslüman olmuş kimseleri İslâm dîninden uzaklaştırmaya çalıştılar. Peygamber efendimiz hastalığı sırasında bu bölgelerde yaşayan Müslümanlara hitâben yazdığı mektuplarda yalancı peygamberlere aldanmamalarını ve peygamberlik iddiâsında bulunan kimseleri öldürmelerini emir buyurdu. Peygamber efendimizin mesajını alan Müslümanlar yalancı peygamberlere karşı çıktılar. Hattâ Yemen’in Sana şehrinde bulunan Esvedü’l-Ansî, Müslümanlar tarafından öldürüldü. Esvedü’l-Ansî’nin öldürüldüğü haberi Peygamber efendimizin vefât ettiği günün sabahında Medîne’ye ulaştı.

Müslüman görünmelerine rağmen henüz İslâmiyete ısınmamış bedevî Arapların bir kısmı Peygamber efendimizin vefât etmesini fırsat bilerek, farz olan ibâdetleri özellikle zekât vermeyi reddettiler.

Bu durumu fırsat bilen ve yalancı peygamberlik iddiâsında bulunan kimseler halkı etraflarına toplayıp irtidâd etmeye ve yeni halife seçilen hazret-i Ebû Bekr’e karşı isyan etmeye teşvik ettiler. Bu durumu haber alan hazret-i Ebû Bekr irtidâd edenlere (dinden dönenlere) karşı on bir kumandan idâresinde İslâm ordusunu hazırladı. Bunları mürtedlerle savaşmak üzere vazifelendirdi. Bu vazife taksimatını yaptıktan sonra bölgelerine hareket emri vermeden önce mürted Araplara birer mektup göndererek irtidâddan vazgeçmelerini ve vazgeçmedikleri takdirde kendileriyle harb edileceğini bildirdi. Birliklerin idâresiyle vazifelendirdiği kumandanlarına da birer talimât dağıtıp uyacakları esasları anlattı.

Yemen tarafına gönderilen Ebû Ümeyye, Bahreyn tarafına gönderilen Alâ bin Hadramî, Tâif tarafına gönderilen Ka’ka bin Sûr, Gatafan, Tayy, Süleym, Hevâzin, Temim ve diğer kabileler üzerine gönderilen Hâlid bin Velîd, Yemâme taraflarında ortaya çıkan Müseylemetü’l-Kezzâb ve taraftarları üzerine gönderilen Şürahbil bin Hasene ve İkrime bin Ebî Cehl ve sonradan gönderilen Hâlid bin Velîd, Umman tarafına gönderilen Huzeyfe bin Miksan el-Gılfânî ve Arfece bin Herseme el-Bârikî, Mehrelilere karşı gönderilen İkrime bin Ebî Cehl gittikleri bölgelerdeki mürtedlerle harb ettiler. Kahramanca çarpıştılar. Bu muhârebeler sırasında Eshâb-ı kirâmdan birçok kimse şehid düştü. Fakat irtidâd fitnesini körükleyen ve elebaşı durumunda olan Mâlik bin Nüveyre, Müseylemetü’l-Kezzâb gibi kimseler ve taraftarları öldürüldü. Bâzıları da yaptıklarına pişman olup irtidâddan vazgeçtiler.

Peygamber efendimizin vefâtından hemen sonra bütünArap Yarımadasını yangın gibi saran isyan ve irtidâd hareketleri hazret-i Ebû Bekr’in üstün azmi, sarsılmaz irâdesi ve orduda yaptığı isâbetli düzenlemelerle bir sene gibi kısa bir zaman içinde bastırıldı. Böyleceİslâm birliğini sarsmaya yönelik büyük bir fitne ateşi söndürülmüş oldu. Ancak açıktan gâyelerine ulaşamayacaklarını anlayan ve irtidâda kalkışan bâzı kimseler daha sonraki devirlerdeki fitne hareketlerine katıldılar. Müslümanlar arasında meydana gelen dînî ve siyâsî ayrılıklara sebeb oldular.