Havadan bakılınca denizdeki balıkların daha yakında görülmesi, güneşli günlerde yağmur yağarken gök kuşağı oluşumu, yıldızların bulundukları yerden daha uzakta görülmesi ve serap olayı, kırılma olayının önemli sonuçlarındandır. Su içindeki cisimlerin olduğundan büyük ve daha yakında görülmesinin nedeni de, az ya da daha yoğun ışınların, sudan havaya geçerken doğrultu değiştirmesidir.

Bir saydam ortamdan bir başka saydam ortama geçen ışık ışınlarının iki ortamın sınırını oluşturan yüzeyde doğrultu değiştirmesine "kırılma" denir. Işık kaynağından çıkarak, farklı yoğunluktaki saydam bir ortama ulaşan ışına "gelen ışın"; yoğun saydam ortamda doğrultu değiştiren ışına da "kırılan ışın" denir. Işık kaynağından gelen ışının, ikici ortama değdiği noktadan çizilen ve iki ortamı birbirinden ayıran düzleme dik doğruya "normal" denir. Gelen ışın ile normal arasındaki açıya "gelme açısı" denir. Normal ile kırılan ışın arasındaki açıya kırılma açısı denir.

Yarısına kadar suyla dolu bir bardaktaki plâstik çubuğa, havadan bakılınca, çubuk kırılmış gibi görünür; çünkü, ışık ışınları sudan havaya çıkarken kırılır. Havadan suya gelen ışık, normale yaklaşarak kırılır. Havadan cama gelen ışın demeti de normale yaklaşarak kırılır.

Işığın kırılması, ışığın yayılma hızının, hava, su ve cam gibi saydam ortamlarda farklı olmasına bağlıdır. Işık az kırıcı bir ortamdan (daha az yoğun) çok kırıcı bir ortama (yoğun) geçerken normale yaklaşır. Çok kırıcı bir ortamdan az kırıcı bir ortama gelen ışın ise, normalden uzaklaşarak kırılır.

Işık ışınları az kırıcı ortamdan çok kırıcı ortama her zaman geçer; fakat çok kırıcı ortamdan gelen ışınlar, az kırıcı ortama her zaman çıkamaz. Aynı ortamlarda gelme açısı büyüdükçe, kırılma açısı da büyür. Gelme açısı belirli bir değeri aldığında, kırılma açısı 90° olur. Kırılan ışın iki ortamı ayıran yüzeye paralel olarak hareket eder. Kırılma açısının 90° olmasını sağlayan gelme açısına "sınır açısı" denir. Sınır açısı, sudan havaya geçerken 48°, camdan havaya geçerken ise 42°dir.

Gelme açısı sınır açısından daha büyük değerler alırsa, ışın demeti, ikinci ortama geçemez. Tamamen yansımaya uğrar. Bu olaya da "tam yansıma" denir.

İLGİLİ KONULAR

Işık, Mercek, Işık ve Renkler