Alm. Scheinwerfer (m), Fr. projecteur (m), İng. serachlight projector, spotlight. Karanlıkta, uzaktaki cisimleri aydınlatmak için kullanılan ve hortum biçiminde dar ve uzun bir ışık demeti çıkaran âletler.
Işıldak, ilk olarak 1853 ve 1856 yılları arasında düşünülmüş ve elektriğin tatbikinden önce 1856 yılında ark lambalı ışıldak yapılmıştır. Bu ışıldaklar ilk defa 1879’da “City of Berlin” ve “Hanover” adı verilen ticâret gemilerinde, ayrıca 1882’de bir savaş gemisinde denenmiştir. Jeneratörün yapılması ile önceleri gemilerde, kara istihkâmlarında, jeneratörlerin otomobillere monte edilmesinden sonra, uçaksavar bataryalarında ve sahra ordularında kullanılmaya başlanmıştır. Işıldıklarda ışık kaynağı ark lambasıdır. Bu lamba, arkasında bir çukur ayna ve önünde bir cam kapak bulunan bir silindir içine monte edilir. Bu silindir elektrik veya el yardımı ile istenilen yöne çevrilerek, içinde bulunan lambaların yakılmasıyla uzaktaki cisimleri parlak bir şekilde gösterir.
Işıldak aynalarının ön satıhları parlak mâdenlerden, arka kısmı ise gümüş kaplamalı camdan yapılır. İlk ışıldaklarda görüş mesâfesi çok kısa olup, bu mesafe ışıldağın çapına göre değişmekteydi. Ark lambası kömürlerinde yapılan değişikliklerden önce, görüş mesâfesi 5 ilâ 6 km arasında değişmekteydi. Daha sonraları gemilerde kullanılan ışıldakların görüş mesâfesi 10 km’yi geçmiştir. Işıldaklar genellikle barış zamanlarında gemilerin rıhtıma veya iskeleye yanaşma esnasında, manevralarda, gösterilerde, uzak mesâfelerle mors usûlü konuşmalarda, millî günlerde gece ışıklandırması yapıldığı zamanlarda kullanılır.
Radarın bulunuşu ile ışıldak önemini hemen kaybetmiş gibidir. Şimdi ise ışıldağın en yaygın olarak kullanıldığı yer, tiyatro sahneleri, bayramlar, balıkçı tekneleri ve bazı mühim yerlerin aydınlatılmasıdır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.