Güneş ışınları yeryüzüne ulaştığında, hava, toprak ve suyu ısıtır. Ancak yeryüzü aynı sıcaklıkta ısınmaz. Özellikle atmosferin bazı katmanları ve bölgeleri diğerlerinden daha soğuktur. Bu durum bir sıcaklık farkı yaratır.

Sıcak hava ile soğuk havanın yer değiştirmesiyle hava akımı meydana gelir. Hava akımı rüzgârları oluşturur. Büyük rüzgârlar, yüksek basınç kuşaklarından alçak basınç kuşaklarına doğru meydana gelir. Ekvator bölgesi düşük basınç kuşağıyken, ekvatorun üst ve alt kısımları yüksek basınç bölgeleridir.

Sıcaklık farkının neden olduğu hava hareketi kadar su buharının hareketi de önemlidir. Yeryüzü suları, ısının etkisiyle buharlaşarak atmosfere karışır. Havadaki su buharına "nem" adı verilir. Havanın nem miktarının artması, soğuma olmasa da, su taneciklerinin yoğunlaşmasına yol açar ve yağış gözlenir.

Yağış olabilmesi için havadaki nem oranı çok önemlidir. Belirli bir sıcaklıkta 1 m3 havanın kaldırabileceği neme "doyuran nem" denir. Sıcaklık yükseldikçe doyuran nem oranı da artar. Ancak normal havadaki nem, genellikle doyuran nemden daha düşüktür. Havanın o andaki nem oranına "mutlak nem" denir. Mutlak nemin düşük olduğu durumlar solunum yolları rahatsızlıklarına yol açabilir. Bu iki nem oranı birbirine oranlanıp 100 ile çarpıldığında bağıl nem değeri elde edilir.

Ne zaman yağmur, ne zaman kar yağacağını, ne zaman güneş açacağını bilmek, yani havanın nasıl olacağını bilmek, yaşamın pek çok alanı için çok önemlidir. Canlıların yaşamsal faaliyetleri sıcaklığa bağlıdır. Örneğin insanların mevsimlere göre hazırlanmış giysileri vardır. Bazı canlılar soğuk mevsimlerde kış uykusuna yatar. Bazı canlılar belirli zamanlarda soğuk bölgelerden sıcak bölgelere doğru göç eder. Meteoroloji bilimi hava ve iklim konusunda çalışmalar yapar. Yağmur, kar, dolu, kırağı, çiğ, sis gibi hava olaylarını izler ve hava tahminleri yapar. Hava tahmini için pek çok yeni yöntem kullanılır. Hava tahmin balonları atmosferin çeşitli noktalarına gönderilir, nem, rüzgâr, rüzgâr yönü, ölçümleri yapılır. Uydularla bulutların hareketleri izlenir.

İLGİLİ KONULAR

Isı İletimi, Barometre