Marmara Bölgesi'nde yer alan Türkiye'nin en kalabalık ili. İl, adını aldığı İstanbul Boğazı'nın her iki yanında kurulmuştur. Bir bölümü Avrupa kıt'asında, diğer bölümüyse Asya kıt'asındadır. Yüz ölçümü 5712 km2, nüfusu 10 033 478 (2000), il plâka kodu 34'tür. İlçeleri; Adalar, Bakırköy, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Eminönü, Eyüp, Fatih, Gaziosmanpaşa, Kadıköy, Kâğıthane, Kartal, Küçük Çekmece, Büyük Çekmece, Pendik, Sarıyer, Şişli, Ümraniye, Üsküdar, Zeytinburnu, Çatalca, Silivri, Şile, Maltepe, Esenler ve Bağcılar'dır.

İstanbul ili, Çatalca, Kocaeli yarımadalarıyla Prens Adaları'ndan oluşur. İl toprakları dalgalı yüksekliklerden oluşur. Önemli bir yükseltisi yoktur. Başlıca dağları; Alemdağ, Kayışdağı ve Aydos Dağı'dır. En önemli akarsuyu Riva Irmağı'dır. İstanbul ilinin Marmara Denizi kıyısı, Karadeniz kıyısına oranla daha girintili çıkıntılıdır. En önemli girintisi Haliç'tir. Haliç, Buzul Çağı sonunda denizin yükselmesi sonucunda oluşmuştur. Boynuza benzeyen şeklinden dolayı, batılılar tarafından Altın Boynuz adıyla anılır. Çok eski çağlardan beri önemli bir iç limandır. Haliç, günümüzde oldukça kirlenmiş bir bataklık görünümündedir. Son yıllarda Haliç'i temizleme çalışmaları başlamıştır. İstanbul ilinin başlıca gölleri; Büyük Çekmece, Küçük Çekmece ve Terkos Gölü'dür. Büyük ve Küçük Çekmece göllerinin suyu tuzlu, Terkos Gölü'nün suları tatlıdır. İlin su gereksinimi Büyük Çekmece ve Terkos Gölü'nden karşılanmaktadır. Ilıman iklimin etkisi altındadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar serin ve yağışlı geçer. İstanbul ilinin güney kesiminin doğal bitki örtüsü makidir. Adalar ve Kocaeli Yarımadası'nda kızılçam ormanları vardır.

İl halkının en önemli gelir kaynağı sanayi, ticaret ve ulaşımdır. Türkiye'nin en önemli sanayi kuruluşları bu ilde bulunur. En önemli sanayi kuruluşları; eşya, makine, otomotiv, gemi yapımı, kimya, pamuklu ve yünlü dokuma, konfeksiyon, besin, cam, porselen ve çimento fabrikalarıdır. Coğrafi konumundan dolayı ilk çağlardan beri önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Günümüzde de bu konumunu korumaktadır. Türkiye'nin satın aldığı ürünlerin %35'i, dış satışların %25'i bu ilden sağlanır. İstanbul, Türkiye'nin en büyük banka, holding, sigorta, pazarlama ve reklâm şirketlerinin merkezlerinin bulunduğu ildir. Ayrıca yabancı sermayeli şirketlerin büyük bir bölümü de bu ilde bulunur. Türkiye basın-yayın sanayinin merkezi İstanbul ilindedir. Türkiye'de bulunan yayın evlerinin hemen hepsi bu ildedir.

Yer altı kaynakları açısından oldukça zengin bir ildir. İl topraklarından manganez ve linyit çıkarılır. Türkiye'nin en kalabalık, en önemli sanayi ve ticaret merkezi olan İstanbul, diğer bölgelere hava, kara, deniz ve demir yollarıyla bağlanır. Bu ulaşım yollarından en önemlisi E-5 kara yolu ve TEM otoyoludur. Bu yollar Avrupa'yı Orta Doğuya bağlar. Atatürk Hava Limanı, ülkenin olduğu kadar dünyanın da sayılı hava limanlarından biridir.

Tarihi çok eski dönemlere dayanan il toprakları birçok devlete başkentlik yapmıştır. Yüzyıllar boyunca Roma İmparatorluğu'nun başkenti olmuş, Osmanlılar tarafından alındıktan sonra da önemli konumunu sürdürmüştür. Osmanlı Devleti zamanında nüfusu ve kapladığı alan gelişen İstanbul, Cumhuriyet döneminde ülkenin en büyük kenti olmuştur. Günümüzde İstanbul şehri; tarihsel, doğal güzellikler, konaklama ve alışveriş açısından çok önemli bir yere sahiptir.

İLGİLİ KONULAR

İstanbul Boğazı