Alm. Anstellung (f), Fr. Emploi (m), İng. Employment. İşverenler ve işçiler dâhil olmak üzere iş gücü seviyesinin iktisâdî faktörlerle birlikte üretimde bulunulması hâli.

İş piyasasına emeğini arz eden ve makul istihdâm şartları içinde iş bulup çalışanların toplamı istihdâm seviyesini ve iktisâdî faaliyetle bilfiil meşgul kimselerle iş arayıp da bulamayan işsizlerin toplamı “tam istihdâm seviyesini” meydana getirir. İş gücü seviyesi ile istihdâm seviyesinin iş gücü sayısına oranı “İstihdâm nisbetini” verir. İşsiz miktarının iş gücü sayısına oranı ise “işsizlik nisbetini” gösterir.

İstihdâm nisbetine tesir eden unsurlar:

Toplam emek talebi ve emekle birlikte üretime katılacak makina, techizât gibi diğer üretim unsurlarının emeğe tesir edecek ölçüdeki iktisâdî faktörlerdir. Kullanılmaya hazır emek gücünü sırasıyla; nüfus miktârı, çalışma çağındaki nüfus ve iş gücü iştirak nisbeti tayin eder. Bir milletin iktisadî gelişmesinde, istihsâl unsurlarından biri olan emek gücünü, tamâmen üretime iştirak ettirebilmek için istihdam seviyesini iş gücü seviyesine yaklaştırmak gâyesi güdülür. Bu hedefe “tam istihdâm veya tam çalışma” denir.

İstihdâm seviyesinin tesbitinde diğer bir ölçü, çalışma saatleri toplamıdır. Emek arzını, insan miktarı olarak ifade etmek yeterli bir kıstas değildir. Zirâ, üretime katılan emek birimini tayin eden sâdece insan sayısı değil, o insanların üretime iştirak ettikleri“iş saatleri toplamı”dır. İki ülkede istihdâm edilen insan miktarı eşit olsa dahi bir yılda bu insanların çalıştıkları iş saatleri toplamı farklı olursa, iktisadî mânâda emek arzı da farklı olur.

Yıllık iş saatleri toplamına tesir eden unsurlar:

a) Hukukî mevzuât (iş kânunları) ve toplu sözleşmeler,

b) İktisâdî dalgalanmalar ve emek talebinin tesiri,

c) Emek erbâbının fiilen işe devam edebilmesi kudreti, olarak sınıflandırmak mümkündür.