Alm. Festigung. Sicherung, Fr. Fortification, İng. Fortification. Düşman saldırılarını geciktirmek, durdurmak ve güçleştirmek için sahrada yapılan engebe, beton yuva, her türlü kazı, mayın ve lağım işleri. Bir savaşta, savaşan birliklerin harekâtını kolaylaştırmak maksadıyla teknik araçlar kullanılarak, tahrik, yakma ve tahkim işlerini yapan derin sulardan geçişi sağlayan özel yetiştirilmiş birliğe istihkâm sınıfı denir.

İstihkâmın plânlı bir askerî hizmet olarak gelişmesi savaşın ortaya çıkardığı bir ihtiyâç netîcesidir. Eski çağlardan kalma kale kalıntıları, M.Ö. 3. asırda yapımına başlanan ve zamânımıza kadar varlığı sürdürülen Çin Seddi bu alandaki en mükemmel yapıdır.

Muhârebe harekâtının desteklenmesinde istihkâm sınıfının vazîfesi; başlıca sahra kuvvetlerinin taarruz kuvvetlerini kolaylaştıran, savunma gücünü artıran, istirâhat imkânlarını çoğaltan faaliyetlerle, tahrip, inşâat gibi bir takım çalışmaları içine alır.

İstihkâmcılık çok geniş sâhayı kapladığından, onun harp, silah ve araç gereçleri bakımından çok zengin bir sınıf hâline gelmesine sebeb olmuştur.

İstihkâm faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan araç ve gereçler şunlardır:

Kullanılan mayın tipleri:

a) Hakîkî mayınlar,

b) Eğitim mayınları,

c) Sahte mayınlar.

Tahrip maddeleri: Trotil, plâstik tahrip maddeleri vs.

Dikenli teller.

İş makinaları: Traktörler, skreyperler, ruterler, koyun ayağı silindirleri, greyderler, kompresörler, kreynerler.

İstihkam sınıfının yaptığı faaliyetler şunlardır:

1. Saldırıda engelleri süratle temizlemek, yolların, köprülerin, bakım ve tâmirinin yapılmasını sağlamak.

2. Tombaz veya sâbit ayaklı köprüler yapmak.

3. Nehir geçiş harekâtında, anfibik harekâtta, engellerin temizlenmesinde veya düşman tarafından yapılan engellerin temizlenmesinde direkt istihkâm desteği sağlamak.

4. Sahra istihkâm hizmetlerinden gizleme, tahripler, mayın ve mayınlara karşı korunma savaşı yaparak bu hizmetleri yürüten diğer sınıflara teknik yardımda bulunmak ve istihkâm keşfi, ölçme, harita yapım projeleri, arâzi etütleri hazırlamak.

5) Yol, demiryolu, hava alanları, karargâhlar, hastahâneler, limanlar, depolar, tâmirhâneler, boru hatları gibi kuruluşların işletme imkânlarını hazırlamak.

6. Gayri menkul malların bakım, tâmir, alım ve devri ile yangına karşı korunması ve çeşitli tesislerin işletme, bakım ve tâmirlerini yapmak.