Alm. Kaffee (m), Fr. Café (m), İng. Coffee. Familyası: Kökboyasıgiller (Rubiaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Tabiî olarak yetişmez. Kültürü yer yer yapılır.

Vatanı Afrika olan fakat bugün tropikal bölgelerde yetiştirilen küçük boylu ağaç ve ağaççıklar. Kışın yapraklarını dökmez, çiçekleri beyaz, meyveleri 1-2 tohumlu olup kırmızıdır. Yabânî olarak yetişen kahve ağaçlarının boyları 5-7 m olduğu hâlde kültür olarak yetiştirilenlerin boyları 2-3 metreyi geçmez. Kahve ağaçlarının en iyisi Arabistan’da yetişenidir.

Kahve, insanlar tarafından ilk olarak Habeşistan’da 3. yüzyılda yetiştirilmeye ve kullanılmaya başlanmıştır. On sekizinci yüzyılda Mekke’ye hacca giden Habeşistanlılar, kahveyi Arabistan’a ve bütün Müslüman âlemine tanıtmışlardır. Böylece Müslümanlar tarafından bilinen ve kullanılan kahve, Osmanlılar zamânında Avrupa’da görevli elçiler yoluyla önce Venedik, İngiltere, Fransa’ya daha sonra da, bütün batı devletlerine tanıtılmıştır. Kahve, en çok Habeşistan, Libya, Brezilya, Meksika, Hindistan, Arabistan ve Orta Amerika’da yetiştirilir.

Kullanıldığı yerler: Kahve çekirdeklerinin kavrulup döğülmesinden ve sıcak suyla kaynatılmasından meydana gelen içecek “kahve” olarak bilinir. Kahvenin bileşiminde en önemli olarak kafein alkoloidi vardır. Kafeinin az miktarının damarları genişletmek sûretiyle uyarıcı etkisi vardır.Kalbi kuvvetlendirir, sindirimi kolaylaştırır, böbrek damarlarını genişleterek idrarı çoğaltır, solunumu hızlandırır. Kanı beyne çekerek, beynin faaliyetini arttırır ve narkotiklerle zehirlenmelere karşı kullanılır. Fazla miktarda alındığında uyarıcı etki fazlalaşır, kalbin çarpıntısını arttırır, kulakların uğuldamasına sebeb olur. Çok fazla alınırsa ölümle sonuçlanır.

Kahvede az miktarda protein, yağ ve sakkaroz bulunur. Kahve, ya çekirdek olarak veya çekilmiş olarak (kavrulup-öğütülmüş) olarak satılır. Kavrulup öğütülmüş kahve çabuk bayatladığından, daha çok çekirdek kahve tercih edilir.

Dünyâda en çok kahve üreten ülkeler şunlardır:Brezilya, Kolombiya, Venezuella, Meksika, Orta Amerika, Arabistan, Habeşistan, Kenya, Hindistan, Endonezya, Hawai, Filipinler.

Kahve dünyâda 23’ten fazla ülkede üretilmektedir. Son zamanlarda Türkiye’nin güney kısmında Antalya bölgesinde de kahve üretimi denemeleri yapılmaktadır. Araştırmalara göre dünyâda toplam olarak1979 yılında 4.936.000 ton, 1980 yılında 4.702.000 ton kahve üretilmiştir.

Dünyâ Kahve Üretimi

Bölge ve Ülke 1991-1992 Üretimi (ton)

(tahmînî)

ææææææææææææææææææææ

Kuzey Amerika 1.086.000

El Salvador 141.000

Guatemala 206.400

Honduras 132.000

Kostarika 151.800

Meksika 27.600

Güney Amerika 3.071.400

Brezilya 1.710.000

Ekvador 108.000

Kolombiya 1.077.600

Afrika 1.138.200

Etiyopya 180.000

Fildişi Kıyısı 237.600

Kamerun 84.000

Kenya 94.200

Uganda 180.000

Zaire 90.000

Asya ve Okyanusya 876.000

Endonezya 426.000

Hindistan 192.000

æææææææææææææææææææææææææ

Toplam 11.209.400

Kahvenin içimi: Kahvenin içecek olarak hazırlanmasında her memleketin kendine göre usûlleri vardır.Memleketimizde “Türk kahvesi” veya “alaturka kahve” diye meşhur olan kahve şöyle hazırlanır:

Tâze olarak kavrulmuş ve çekilmiş kahve kullanılır.Türk kahvesinde en önemli özellik bol köpüklü olması ve cezvelerde pişirilmesidir. Cezveye önce kahve ve isteğe göre (az-orta-şekerli) şeker konulur. Sonra soğuk su ilâve edilir, iyice karıştırılıp kaynatılır, köpüğü taşmadan fincanlara servisi yapılır.

Alafranga veya memleketimizde neskafe olarak bilinen kahveler ise, birtakım işlemlerden geçirilir. İri veya ince çekilmiş kahve tânelerinin üzerinden kaynar su geçirilir. Sonradan içersine süt, krema gibi bâzı maddeler ilâve edilir. Suyu uçurulur. Ticârette kavanozlar içerisinde toz olarak, piyasaya sevk edilir. İçilirken de üzerine sıcak su, süt, şeker ilâve edilerek içilebilir. Kahve ihtiyaçtan fazla alınırsa insanda uykusuzluk, çarpıntı, aşırı decede sinirlilik meydana getirir.