fıkıh, târih ve edebiyat âlimi. İsmi, Ahmed bin Ali bin Ahmed el-Fezârî el- Kalkaşendî olup, künyesi Ebü’l-Abbâs, lakabı Şihâbüddîn’dir. 1355 (H.756) senesinde Kahire yakınındaki Kalyubiyye nahiyesinin köylerinden olan Kalkaşend’de doğdu. Meşhur bir âileye mensuptur. Kalkaşendî’nin baba ve dedeleri âlim olduğu gibi, oğulları da büyük âlimlerdendiler. Kalkaşendî, küçüklüğünden îtibâren ilimle meşgul olarak yetişti.

Yirmi yaşındayken büyük âlim İbn-i Mülakkın, Şâfiî mezhebine göre fetvâ verip, ders okutması ve kendisinden rivâyette bulunması için Kalkaşendî’ye icâzet verdi. Zamanın büyük âlimlerinden ve İbn-i Şıhne’den hadîs-i şerîf öğrendi. Fıkıh ve edebiyat ile ilgili ilimlerde çok büyük âlim oldu. Meşhur altı hadis kitabını, İmâm-ı Şâfiî ve İmâm-ı Ahmed bin Hanbel’in Müsned’lerini okutmak için icâzet aldı. Kahire’de uzun müddet kâdılık yaptı, ayrıca müderrislik yaparak pekçok talebe yetiştirdi.Müderrisliğin yanında târihî sahada, bilhassa Arap kabîleleri ve bunların yaşadıkları coğrafî bölgeler üzerinde araştırmalarda bulundu. Mısır Memlûklerinin merkez inşa dîvânında devâdar (sultanın genel sekreteri) olarak uzun zaman vazife yaptı. 15 Temmuz 1418 (H.821)de Cumartesi günü Kahire’de vefât etti.

Kalkaşendî’nin en önemli eseri Subuh-ul-A’şâ fî Kavânîn-il-İnşâ’dır. Bâzı kaynaklarda Sınâat-il-İnşâ veya Kitâbet-il-İnşâ diye de geçmektedir. Bu eser yedi (veya on dört) cilttir. Yazı sanatının inceliklerini ve usûllerini bildirmektedir. Yine eserde kavimlere âit bilgilerden, milletlerin âdetlerinden, dînî ve fennî ilimlerden, hayvanlardan, tabiat hâdiselerinden bahsedilmektedir. Güvercinler hakkındaki bilgiler oldukça ilgi çekicidir. Güvercin kuleleri tasvir edilmiş ve güvercin postasının târihi açıklanmıştır. Bir bölümde de, çeşitli İslâm devletlerinden, gayri müslim millet ve devletlerden, buraların coğrafî durumlarından bahsedilmektedir. Sudan’dan bahsederken, ilk olarak uyku hastalığını bildirmektedir. Bu hastalık, Avrupalılar tarafından 1734 senesinde İngiliz doktoru John Atkins sâyesinde öğrenilmiştir.

Kalkaşendî’nin yazdığı diğer eserlerden bâzıları şunlardır:

1. Nihâyet-ül- Ereb fî Ma’rifeti Kabâil-il-Arab (veya Ensâb-ül-Arab): Eser, Arap kabîlelerinden ve bunların bulunduğu coğrafî bölgelerden bahsetmektedir.

2. Kalâid-ül-Cümân,

3. El-Kevâkib-üd-Dürriyye fî Menâkıb-il-Bedriyye,

4. Dav-üs-Subh-il-Müfsir,

5. Câmi-ul-Muhtasarât: Şâfiî mezhebi fıkhına dâir bir eserdir.

6. Hilyet-ül-Fadl ve Zînet-ül-Kerem fil-Mefâhereti Beyn-es-Seyfî vel-Kalem,

7. Kasîdetün fî Medh-in-Nebî: Peygamber efendimizi medh eden manzum bir eserdir.

8. Künh-ül-Murâd fî Şerh-i Bânet Suât: Ka’b bin Züheyr’in meşhur Bânet Suât Kasîdesi’nin şerhidir. Kendisi, bu eser hakkında; “Bânet Suât Kasîdesi’ne bir şerh yazdım. Ona Künh-ül-Murâd fî Şerh-i Bânet Suât ismini verdim. Allahü teâlâ bana, o kasîdede daha önce vâkıf olmadığım mânâları yazmamı nasîb eyledi.” demektedir.