Alm. Herzschwäche (f), Fr. Insuffisance (f) cardiaque , İng. Cardiac insufficiancy. Kalbin, doku ve organların ihtiyâcına yetecek kadar kan pompalama gücünün olmaması. Kalp yetmezliğinde kalbin dakikada vücûda verdiği kan miktarı, artmış veya azalmış olabilir. Ancak vücûda pompalanan kan miktarı vücûdun metabolik ihtiyaçlarını karşılamaya yetmiyorsa, kalbin dakikada verdiği kan miktarı normalden fazla bile olsa, kalp yetmezliği vardır.

Kalbin sol tarafının mekanik pompa gücünün azalması hâlinde “sol kalp yetmezliği”, sağ tarafın pompa gücünün azalması hâlinde “sağ kalp yetmezliği”; her ikisinin de azalması hâlinde ise “total kalp yetmezliği”nden bahsedilir. Sağ kalp yetmezliği çok kere, sol kalp yetmezliğine bağlı olarak ortaya çıkar.Kalp yetmezliği istirahatle belirgin değilse, sâdece hareket, ateş, heyecan gibi durumlarda belirgin hâle geliyorsa “gizli kalp yetmezliği”nden bahsedilir.

Kalp yetmezliğinin birçok sebebi vardır:Kalp boşluklarından kanın atılmasına engel bulunan durumlar (meselâ aort kapağı darlığı, pulmonal darlık), kapak yetmezlikleri, karıncık balonlaşması, kalp adalesini tutan hastalıklar (kardiyomyopatiler, beriberi, hiper ve hipotroidi, enfarktüs, myokarditler) ve kalbin bâzı ritm bozuklukları bunlar arasında sayılabilir.

Kalp yetmezliğinin başlangıcında ortaya çıkan durumu dengeleyebilmek için birtakım mekanizmalar harekete geçer. Deri, kas, böbrek ve dalak damarlarında büzülme olur. Kan akımı, beyin ve kalp gibi daha hayâti öneme hâiz organlara yöneltilir. Kalbin atım sayısı artar. Dokuların kandan oksijen çekme kâbiliyetleri, böbreğin su ve tuz tutma kapasitesi artar. Daha ileri dönemde kalp kasında da irileşme olur ve kalp büyür. Şâyet bu mekanizmalar gelişmekte olan kalp yetmezliğini dengelerlerse belirtiler ortaya çıkmaz. Bu dengenin yetersizliği hâlinde ise kalp yetmezliği belirtileri ortaya çıkar.

Vak’aların çoğunda, hareketlilikle ortaya çıkan nefes darlığı başlangıç belirtileridir. Kalp yetmezliği daha da ilerlerse, istirahatte de nefes darlığı ortaya çıkar. Özellikle gece yatarken nefes darlığı ve hava açlığı hissi ile uyanırlar. Otururken daha rahattırlar, öksürük ve balgam da vardır. Balgamda kan bulunabilir. Vücutta tuz ve su birikimi netîcesi ağırlık artar, ayaklar şişer, karında su toplanabilir, iştahsızlık ve çabuk yorulma, geceleyin sık sık idrara çıkmak, karın ağrıları, kabızlık söz konusudur.

Bu hastaların kalpleri büyümüştür. Dinlemekle, kalp seslerinde kendine has değişiklikler fark edilir. Röntgen de teşhise yardım eder. Tedâvi edilmeyen kalp yetmezliklerinde, hasta giderek kötüleşir ve genellikle akciğer ödemi (şişmesi) ile ölür.

Tedâvide esas, kalp yetmezliğine yol açan sebebi ortadan kaldırmaktır. Bunun yanında hastaya istirahat tavsiye edilir; su ve tuz kısıtlanır; hazmı kolay, kaloriden zengin proteinli bir diyet uygulanır. Verilecek ilâçların başında ise digital gelir. Ayrıca idrar söktürücü ilâçlar, bronş genişletici ilâçlar ve gerektiğinde antibiyotik, vitamin tatbik edilir. Âcil durumlarda müsekkin verilir ve oksijen koklatılır.