Alm. Kanaren, Kanarische Inseln, Fr. Canaries, İng. Canary Islands. Kuzey Atlantik Okyanusunda ve Afrika’nın kuzeybatı sâhilleri açığında yer alan bir takımada. Fas-İspanyol sahrası sınırının 113 km batısında bulunan takımadalar 480 km uzunluğunda bir kemer meydana getiren yedi büyük ve altı küçük adadan müteşekkildir.

Târihi

Romalılar adalara köpeklerin adaları mânâsına gelen Insular Canaries demişlerdir. Bunun sebebi o zaman adalarda çok sayıda bulunan köpeklerdir. Daha sonraları kanarya kuşu ismini, adalar civârında bu cins kuştan çok sayıda bulunduğundan dolayı almıştır.

Fenikeliler, Yunanlılar, Kartacalılar, Romalılar, Araplar tarafından tanınan adaların modern tarihi Fransız Kâşif Sean de Dethencourt tarafından 1402 yılındaki keşfiyle başlar. Adaları tek başına ele geçiremeyen Dethencourt Kastiyalı, Üçüncü Henry’den yardım alarak adaları istilâ etmiş ve Kanarya Adaları Kralı ünvanını almıştır. Buraların hâkimiyetinde Portekizliler hak iddia ettiyse de 15. yüzyılın sonuna doğru adalar tamâmen İspanyol kontrolüne girdi. O zamandan beri İspanya’nın deniz aşırı bir eyâletidir. General Francisco Franco, İspanya Cumhûriyetine karşı olan 1936 ihtilâlini Kanarya Adalarında başlatmıştır.

Fizikî Yapı

Kanarya Adalarının toplam yüzölçümü 7495 km2dir. Volkanlardan meydana gelen adalar çok dağlık olup dik yamaçlı sâhilleri vardır. Arâzi deniz seviyesindeki ovalardan yüksek dağlara kadar değişik yükseltiye sahiptir. Adaların en yüksek dağı olan Fico de Teide 3619 metredir. Diğer dağlarının yüksekliği 1370 ile 2130 m arasında değişmektedir. Lanzorote ve Fuerteventura adaları Afrika sahillerine en yakın adalar olup yükseklikleri 730 m’yi geçmez. Kraterli ve kum bir arâziye sahip olduğunda nüfus azdır.

Adalardaki volkanik yamaçlar genellikle diktir. Ancak hava ve su hareketleriyle bâzı alüvyonlu ovalar ve sâhiller meydana gelmiştir. Toprak verimlidir. Hiç nehir olmamasına ve az yağmur yağmasına rağmen modern usullerle yapılan tarımla yüksek seviyede ürün elde edilir.

Nüfus ve Sosyal Hayat

1.456.474 olan adalar nüfûsu iki eyâlete eşit biçimde bölünmüştür. Las Palmas eyâletinde yaşayan 600.000 kişinin 500.000’i Gran Kanarya Adasında, bunun da 200.000’i başşehir Las Palma’da yaşamaktadır. Adacıklardan üçü boştur. Santa Cruz de Tenerifa eyâletinde yaşayan 675.000 kişinin 400.000’i Tenerifa Adasında, bunun da 145.000’i aynı isimli başşehirde yaşamaktadır.

Kanarya Adalarına ilk yerleşenlerin Berberi soyundan gelme Guanchesler olduğuna inanılmaktadır. Adaya sonradan gelen İspanyol göçmenleriyle tamâmen karışmışlardır.

Siyâsî Hayat

Kanarya Adaları idarî bakımdan İspanya’nın iki eyâletini meydana getirir. Gran Kanarya, Fuerteventura Lanzarote Adaları, Granciosa, Alegranza, Mantano Clana, Roque del Este, Roque del Oeste ve Las Islas de Lobos adacıklarından meydana gelen doğu eyâletinin adı Las Palmas’tır. Tenerif Gomera, La Palma ve Hierro adalarından meydana gelen eyâlete ise Santa Cruz de Tenerife denir.

Ekonomi

Adaların ekonomisi zirâat üzerine kuruludur. Sâhil şeritlerinde daha ziyâde muz, hurma ve şekerkamışı yetiştirilir. Daha yükseklerde Akdeniz iklimine benzer bir iklim hâkim olduğundan portakal, limon, domates ve incir yetiştirilir. Patates ve tütün, adaların önemli tarım ürünlerindendir. Buğday, mısır, arpa, kayısı, şeftali ve badem ise az yetiştirilen ürünlerdendir. İhrac ağırlığı muz ve domatestedir. Çevre denizlerde bol miktarda balık bulunduğundan balık konserve ve tuzlama, önemli sanâyi koludur.

Ulaşım: Deniz ve hava ulaşımı hızla gelişmektedir. Las Palmas, Santa Cruz de Tenerife en önemli limanlarıdır.