Alm. Kanevas (m), Fr. Canevas (m), İng. Canvas. İşleme yapılacak kumaş üzerine sonradan sökülmek üzere seyrek olarak pamuk veya keten ipliğinden dokunmuş kolalı bez. El ile yapılan işlemlerde kullanılan, sentetik ve seyrek tüllere de kaneviçe adı verilir.

Kendir ve kenevir ipliklerinden seyrek bir şekilde çuval olarak dokunan, bâzı eşyalar dışında ve ambalaj sanâyiinde rutubetin içe işlemesini önlemek için kullanılan seyrek ve yağlı bezler de bu isimle anılırlar.

Kaneviçe işi, dikiş ve nakışın dekoratif bir şekil almasından ortaya çıkmıştır. Yapılan arkeolojik kazılarda bulunan bâzı işlemeli testiler ile vazo ve eşyalardan anlaşıldığına göre, kanaviçe yapmak insanlık târihi kadar eskidir. İbrâni târihi, Nuh aleyhisselâmın peygamberliği devrinde kaneviçe ile işlenmiş, çeşitli eşyâların bulunduğunu yazmaktadır. Bu bilgilere göre kaneviçe sanatı Asya’dan Avrupa’ya geçmiş, 16. yüzyılda ise çok benimsenen ev ve el işlerinden biri hâline gelmiştir. Kolay yapılışı, renkli ve gösterişli bir işleme oluşu yönünden ev hanımlarının ve genç kızların dikkatini çekmiştir.

Kaneviçe, işi için kullanılan kumaşa “kanava” ismi verilir. Kaneviçenin ilk çıkış târihlerinde kanavalar ipek ve yünden yapılırdı. Şimdi ise ucuz ve kullanışlı olması bakımından pamuk ipliğinden dokunmaktadır.

Kaneviçe işi, köylerde ve şehirlerde bütün kadınların boş vakitlerini değerlendirmek için zevkle yaptıkları bir işlemedir. Son zamanlarda bu iş giyim süslemelerinde fazlaca yer almış ve herkesin dikkatini çekmiştir. Yün buluz, yün mantolar, ceketler üzerinde, çocukların mama önlüklerinde yatak ve sofra takımlarında, şaselerde ve seccadelerde kendisini göstermiştir.

Anadolu’nun kazâ ve köylerinde, kaneviçe işlenmiş çeyizler hâlâ genç kızların sandıklarını doldurmaktadır. Göz nûrunun, ince bir zevkin mahsûlü olan kaneviçe işler, karyola takımlarında kendisini daha çok göstermektedir. (Bkz. İşleme)

Kaneviçe puanları üç şekilde sınıflandırılır:

1. İşlenmek istenen kaneviçe işi, kumaş üzerine teğellenen kanava bezi üzerine işlenir, işlemenin sonunda kanava bezinin iplikleri çekilerek temizlenir.

2. Motif ve desenlerin güzel görünmesi için doğrudan doğruya kanava bezinin üzerine işlemek idealdir. Kanava bezinin üzeri kanava puanları ile tamamen doldurulur.

3. Kaneviçe deseni, ipliği ve aralıkları sayılabilen bir kumaş üzerine işlenir.

Kaneviçe yapımında kullanılan araç ve gereçler; üzerine eşleme yapılacak kumaş, kanava, desen, renkli iplikler, kanava iğnesi ve nakış malzemesinden ibârettir.