Kuruluş döneminde Akdeniz'in güçlü Hristiyan devletleriyle iyi ilişkiler geliştirme gereğini duyan Osmanlı Devleti, batılı tüccarların Osmanlı topraklarında ticaret yapmalarını kolaylaştıran ilk ekonomik ayrıcalıkları 1365'te Ragusa Cumhuriyeti'ne tanıdı. 14. ve 15. yüzyıllarda Cenevizliler ve Venedikliler de benzer ayrıcalıklar elde ettiler. İlk önemli kapitülâsyon, Kanuni Sultan Süleyman tarafından Fransa'ya verildi. Ancak verilen haklar ve yapılan sözleşme, Kanuni ile Fransa Kralı I. Fransuva yaşadığı sürece geçerliydi.

Venediklilere karşı Fransa'nın dostluğunu kazanmaya çalışan II. Selim, 1569'da imzaladığı bir antlaşmayla tüm yabancı gemilerin Fransız bayrağı çekmek koşuluyla, Osmanlı kara sularında ticaret yapabilmesine izin verdi. Daha sonraki padişahlar da Fransa'ya çeşitli ayrıcalıklar tanıdılar. Fransa'dan sonra İngiltere, Hollânda, Avusturya ve Rusya da benzeri haklar elde ettiler.

On sekizinci ve 19. yüzyıllarda kapitülâsyonlar nedeniyle Osmanlı topraklarındaki sanayi kolları yabancı ürünlerle rekabet edemeyerek çökmeye başladı. Osmanlı girişimcileri eşitsiz gümrük ve vergilendirme koşullarından büyük zarar gördüler. Yabancı uyruklular insan hakları açısından Osmanlı ülkesinde üstün ve ayrıcalıklı bir grup oluşturdular. İkinci Meşrutiyet'in ilânından sonra iktidara gelen İttihat ve Terakki Cemiyeti, Birinci Dünya Savaşı'na girerken kapitülâsyonları tek taraflı olarak kaldırdığını açıkladı. Ama Birinci Dünya Savaşı'ndaki yenilgiden sonra imzalanan Sevr Antlaşması'yla kapitülâsyonlar yeniden gündeme geldi. 1923 yılında imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile kapitülâsyonlara son verildi.