yurdumuzun kuzey kısımlarını kaplayan coğrafî bölge. Batıda, Sakarya Ovasından başlayıp, Sovyetler Birliği sınırına kadar uzanır. Genişliği değişik olup bâzı yerlerde 100 km, yer yer de 200 km’yi bulur. Zonguldak, Kastamonu, Sinop, Tokat, Amasya, Samsun, Ordu, Giresun, Gümüşhâne, Trabzon, Rize, Artvin illerinin tamâmı bu bölgenin içindedir. Ayrıca Erzurum, Erzincan, Sivas, Çorum, Yozgat, Çankırı, Ankara, Eskişehir, Bilecik illerinin bâzı ilçeleri de Karadeniz bölgesinin içinde kalır. Bölgenin yüzölçümü 141.155 km2dir. Bölge nüfûsu yaklaşık yedi milyon civârındadır.

Fizikî Yapı

Karadeniz bölgesinde, Kuzey Anadolu Dağları, baştan başa hâkimiyetini gösteren en önemli coğrafî şekildir. Bu dağlar birbirine ve kıyıya paralel olarak geniş iki yay biçiminde doğu batı doğrultusunda uzanırlar. Bunlardan kuzeyde deniz kenarında olanlara kıyı dağları, diğerlerine iç sıralar adı verilir. Kıyı dağlarının yüksekliği doğuda oldukça fazladır. Buradaki Kaçkar Dağının yüksekliği 3937 m’ye ulaşır. Batıya doğru alçalan bu dağlar, ortalama 2000 m yüksekliğe sâhiptir. Arâzi yüksek olduğundan geçitler de yüksektedir. Batıya doğru uzanan Canik Dağları, Yarılıgöz Dağında (1885 m), İsfendiyar Dağlarında yükseklikler fazla değildir. İç sıradağlar da doğuda yüksektir. Batıya doğru alçalıp kızılırmak batısında Bolu dağları adını alıp tekrar yükselirler. Buralarda iç dağlar kıyılardakinden daha yüksektirler. Daha iç kısımda vâdilerle ayrılmış Köroğlu Dağları bulunur. Bu dağ sırasının en yüksek yeri Aladağların Köroğlu Tepesi (2378 m)dir.

İklim

Bölgede, deniz kenarında bulunan dağlar kıyıya ve biribirine paralel uzandığı için iklim özelliklerine tesirli olurlar. Deniz kenarında sıcaklık farkları azdır. Buna karşılık nem fazladır. İç kısımlar ise kıyıya nazaran hem sıcaklık hem de yağış bakımından farklıdır. Bölgenin doğusunda, Kafkas Dağları tarafından korunduğundan, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Batı kısım ise kuzey rüzgârlarına karşı korunmadığından kışın sert soğuklar olup, iç kısımlarda ise yazları serin kışları çok soğuk kara iklimi görülür. Yağış bakımından Türkiye’nin en zengin bölgesidir. Özellikle Doğu Karadeniz kıyıları en çok yağış alan yerlerdir.

Bitki Örtüsü

Bölgedeki kıyıya paralel dağlar denizden gelen yağmurları tuttukları için bol yağış alırlar. İç kısımlardaki Ilgaz ve Köroğlu dağlarının bulunduğu kısımlar kıyı dağlarından daha yüksek olduklarından, buralarda da oldukça fazla yağış görülür. Bu dağların ve kıyı dağlarının yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Karadeniz ormanlarının en önemli ağacı lâdindir. Batıda ise bu ağaca rastlanmayıp, onun yerine köknar yer alır. İç kısımlar genelde step görünümündedir.

Ekonomi

Tarım: Kıyı bölgesinde ekilebilen arâzi azdır ve ekime müsâit hiçbir yer boş bırakılmaz. Genelde bölgenin beşte biri ekim için elverişlidir. Deniz kenarında yağış bol olduğu için mısır, çay, fındık çok yetiştirilir. Ekime uygun toprak az olduğundan halkın bir kısmı diğer vilâyetlere göç eder. Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde tütün yetiştirilmesi yaygındır. İç kısımlarda buğday yetiştirilir. Sinop, Zonguldak civârında keten, Kastamonu’da ise kenevir ekimi önemli yer tutar. Meyve olarak fındık, turunçgiller, elma, ceviz, erik yetişir.

Hayvancılık: Karadeniz bölgesinde büyük ve küçük baş hayvanların yanında, kümes hayvanları da beslenir. Samsun en çok hayvan beslenen il olup, bunu Ordu tâkip eder. Kümes hayvanları ise daha çok batı Karadeniz bölgesinde fazla olarak yetiştirilir. Amasya, Kastamonu, Bolu yörelerinde tiftik keçisi beslenmesi önemli yer tutar.

Doğu Karadeniz bölgesinde ise inek daha çok beslenir. Boydan boya deniz kenarında balıkçılık yapılır. Denize dökülen ırmakların ağızlarında Mersin balığı avlanarak bunlardan siyah havyar çıkarılır.

Mâdenler: Bölgenin doğu ile batısında çıkan mâdenler farklıdır. Batıda Ereğli’den başlayıp batıya doğru uzanan zengin kömür, Amasya civârında linyit yatakları vardır. Doğu Karadeniz bölgesinde, Murgul’da bakır, diğer yerlerde kurşun ve demir yatakları bulunur. Bunlardan başka Ereğli yakınlarında manganez, Kastamonu-İnebolu arasında Küre’de sülfür yatakları bulunup bunlar işletilmektedir.

Sanâyi: Bölgede kıyı kısımlarında sanâyi daha çok gelişmiştir. Amasya, Kastamonu ve Turhal’da şeker fabrikaları, Samsun’da tütün, Rize çevresinde çay, Ordu’da soya, Karabük ve Ereğli’de demir-çelik, Ordu, Çaycuma’da kâğıt, Murgul’da bakır ve bâzı yerlerde balık unu fabrikaları vardır.

Bölgenin şehirleri: Tamâmen bu bölge içinde olan şehirler: Amasya (357.191), Artvin (212.833), Bayburt (107.330) Giresun (499.087), Gümüşhâne(169.375), Kastamonu(432.621), Ordu (830.105), Rize (348.776), Samsun (1.158.400), Sinop (265.153), Tokat (719.251), Trabzon (795.849), Zonguldak (1.073.560)tır.