Her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen (buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk) ürünlerin yetişmesini önlemiştir. Kıyı kesimde tahılın yerini mısır almıştır.
Kış mevsiminde Doğu Karadeniz'de kış ılıklığı fındık, çay, turunçgil, zeytin gibi ürünlerin yetişmesini kolaylaştırmıştır. İç bölgelerde yağış azlığı orman örtüsünün azlığına, tahıl ve şekerpancarı gibi ürünlerin öne çıkmasına yol açar. Bölgede çalışan nüfusun %70'i geçimini tarımdan sağlamaktadır. En verimli tarım arazileri kuzeye bakan yamaçlarda görülür.
Bölgede yetişen başlıca tarım ürünleri şunlardır:
Fındık : Trabzon, Giresun ve Ordu başlıca üretim alanlarıdır. Türkiye toplam üretiminin % 85'i bölgeden karşılanır.
Çay : Giresun'dan Gürcistan'a kadar olan kıyı şeridinde yetiştirilir. Rize çevresinde yoğunlaşır. Türkiye toplam çay üretiminin %100'ü bu bölgeden karşılanır. Tabii ekim alanı en dar olan ürünlerimizdendir. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'de çay üretiminin yapıldığı tek bölgedir ve Türkiye'nin çay ihracatının büyük bir kısmı buradan sağlanmaktadır. Bölgenin özellikle Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun gibi illeri, çay üretimi açısından önemlidir.
Çay üretimi, bölgede oldukça eski bir geçmişe sahiptir ve bölgenin iklimi, toprak yapısı ve yükseklik farkları, çay bitkisi yetiştirilmesi için uygun şartları sağlamaktadır. Bölgedeki çay tarlaları, deniz seviyesinden 200-1200 metre yükseklikteki dağlık alanlarda bulunur ve genellikle küçük aile işletmeleri tarafından işletilir.
Karadeniz Bölgesi'nde çay üretimi, genellikle nisan ayında başlar ve kasım ayına kadar devam eder. Çay bitkisi, yılda 3 kez hasat edilir ve hasat edilen yapraklar, fabrikalarda işlenerek çay haline getirilir. Çay yaprakları, önce kurutulur, ardından özel makinalarda ezilir ve fermente edilir. Son olarak, çay yaprakları tekrar kurutulur ve paketlenerek satışa hazır hale getirilir.
Karadeniz Bölgesi'nde çay üretimi, bölgenin ekonomik ve kültürel hayatında önemli bir yere sahiptir ve bölgede çay kültürü oldukça yaygındır. Bölgede birçok çay evi ve çay bahçesi bulunur ve ziyaretçiler, taze demlenmiş çayın keyfini çıkarabilirler.
Tütün : Daha çok Orta Karadeniz Bölümü'nde (Samsun, Amasya ve Tokat çevresi) yetiştirilir. Ayrıca Batı Karadeniz'de Düzce dolaylarında da üretimi yapılır. Türkiye toplam tütün üretiminin %13'ü bölgeden karşılanır. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'deki tütün üretiminin yaklaşık %80'ini karşılayan önemli bir tütün üretim bölgesidir. Tütün, bölgede özellikle Trabzon, Rize, Artvin, Giresun ve Ordu gibi illerde yetiştirilir.
Bölgede tütün üretimi, genellikle aile işletmeleri tarafından gerçekleştirilir. Tarım işçileri, genellikle ilkbaharda tütün tohumlarını toprakla karıştırarak tohumları ekerler. Tohumlar, daha sonra özel fide yataklarında büyütülür ve mayıs ayında tarlaya dikilir. Tütün bitkisi, sıcaklık ve nem oranına bağlı olarak, haziran-temmuz aylarında çiçek açar ve yapraklar büyür.
Tütün yaprakları, özel bir yöntemle toplanır ve daha sonra kurutulur. Kurutulma işlemi, tütünün aromasını ve lezzetini oluşturan bileşenlerin oluşması için önemlidir. Kurutulmuş yapraklar, daha sonra fabrikalarda işlenerek sigara, pipo ve nargile tütünü haline getirilir.
Tütün üretimi, Karadeniz Bölgesi'nin ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır. Ancak, tütün üretimi ile birlikte çevre kirliliği ve sağlık sorunları da ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle, son yıllarda bölgedeki tütün üreticileri, daha çevre dostu üretim yöntemleri geliştirmeye ve sigara dışı tütün ürünlerinin kullanımını teşvik etmeye çalışmaktadır.
Mısır : Bütün kıyı boyunca yetiştirilir. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'nin önemli mısır üretim bölgelerinden biridir. Özellikle Ordu, Giresun, Samsun, Trabzon, Rize ve Artvin gibi illerde mısır yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Bölgede mısır genellikle yazın tarım yapılan alanlarda yetiştirilir. Mısır tarımı, özellikle küçük ölçekli aile işletmeleri tarafından gerçekleştirilir. Tarım işçileri, genellikle nisan-mayıs aylarında mısır tohumlarını toprakla karıştırarak tohumları ekerler. Mısır bitkisi, sıcaklık ve nem oranına bağlı olarak, haziran-temmuz aylarında çiçek açar ve kulakları oluşmaya başlar.
Mısır hasadı, genellikle ağustos-eylül aylarında gerçekleştirilir. Hasat edilen mısır, daha sonra özel depolama alanlarında saklanır ve ihtiyaç duyulduğunda işlenir veya tüketilir.
Karadeniz Bölgesi'nde mısır, hem insan tüketimi hem de hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Mısır, bölgedeki ekonomiye önemli bir katkı sağlamaktadır ve aynı zamanda bölgedeki tarım işçilerinin geçim kaynağıdır.
Elma : Bölgede Amasya başta olmak üzere Kastamonu ve Tokat çevresinde yetiştirilir. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'nin önemli elma üretim bölgelerinden biridir. Özellikle Trabzon, Rize, Artvin, Giresun, Ordu ve Sinop gibi illerde elma yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Bölgede elma genellikle bahar aylarında, mart-nisan gibi dönemlerde çiçek açar ve meyve vermeye başlar. Elma hasadı ise eylül-ekim aylarında gerçekleştirilir. Karadeniz Bölgesi'nde yetiştirilen elma çeşitleri arasında golden, starking, granny smith, red chief, gala ve pink lady gibi çeşitler bulunmaktadır.
Elma, Karadeniz Bölgesi'nde hem taze tüketim hem de endüstriyel amaçlar için işlenerek kullanılmaktadır. Elma püresi, elma suyu, elma sirkesi ve kurutulmuş elma gibi ürünler, bölgede üretilmektedir. Aynı zamanda, Karadeniz Bölgesi'nde üretilen elmalar, diğer bölgelere de gönderilerek Türkiye'nin elma ihtiyacına katkı sağlamaktadır.
Elma üretimi, Karadeniz Bölgesi'ndeki tarım işçileri ve aile işletmeleri için önemli bir geçim kaynağıdır. Bölgedeki toprak ve iklim koşulları, elma yetiştiriciliği için uygun şartlar sağlamaktadır.
Şekerpancarı: Amasya, Tokat, Kastamonu çevresinde tarımı yapılmaktadır. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'nin önemli şekerpancarı üretim bölgelerinden biridir. Özellikle Samsun, Trabzon, Ordu, Giresun, Tokat, Amasya ve Çorum gibi illerde şekerpancarı yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Bölgede şekerpancarı genellikle bahar aylarında, nisan-mayıs gibi dönemlerde ekilir. Şekerpancarı bitkisi, sıcaklık ve nem oranına bağlı olarak, haziran-temmuz aylarında çiçek açar ve yaprakları büyür. Şekerpancarı bitkisinin büyümesi, yapraklarının yeşil kalması için yeterli suya ihtiyaç duyar. Bu nedenle, Karadeniz Bölgesi'nde, yağışların yeterli olması şekerpancarı yetiştiriciliği için önemlidir.
Şekerpancarı hasadı, genellikle eylül-ekim aylarında gerçekleştirilir. Hasat edilen şekerpancarı, fabrikalara gönderilerek işlenir ve şeker üretimi için kullanılır.
Karadeniz Bölgesi'nde şekerpancarı, tarım işçileri ve aile işletmeleri tarafından yetiştirilir. Şekerpancarı üretimi, bölgedeki ekonomiye önemli bir katkı sağlamaktadır ve aynı zamanda bölgedeki tarım işçilerinin geçim kaynağıdır.
Keten-kenevir: Kastamonu başta olmak üzere Sinop, Zonguldak çevresinde tarımı gelişmiştir. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'nin önemli keten ve kenevir üretim bölgelerinden biridir. Özellikle Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize gibi illerde keten ve kenevir yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Keten bitkisi, iplik, kumaş ve halı gibi tekstil ürünlerinin yapımında kullanılır. Kenevir bitkisi ise hem tekstil ürünleri hem de tıbbi ve endüstriyel ürünlerin yapımında kullanılır.
Karadeniz Bölgesi'nde keten ve kenevir genellikle bahar aylarında, nisan-mayıs gibi dönemlerde ekilir. Keten bitkisi, hasat için 90-120 gün sonra, kenevir bitkisi ise 100-140 gün sonra olgunlaşır. Keten bitkisi hasat edildikten sonra, liflerin çıkarılması için çeşitli işlemler yapılır. Kenevir bitkisi ise hasat edildikten sonra liflerin yanı sıra, tıbbi ve endüstriyel amaçlar için kullanılan uçucu yağlar ve reçineler elde edilir.
Keten ve kenevir yetiştiriciliği, Karadeniz Bölgesi'nde tarihi bir geçmişe sahiptir. Günümüzde de bölgedeki bazı aile işletmeleri tarafından geleneksel yöntemlerle keten ve kenevir yetiştirilerek, elde dokunan ürünler satılmaktadır. Ayrıca, son yıllarda ülke genelinde olduğu gibi Karadeniz Bölgesi'nde de kenevirin tıbbi ve endüstriyel kullanım alanlarına yönelik çalışmalar artmaktadır.
Soya Fasulyesi: Ordu- Giresun çevresinde tarımı yapılmaktadır. Karadeniz Bölgesi, Türkiye'de soya fasulyesi yetiştiriciliğinin en önemli bölgelerinden biridir. Özellikle Ordu, Samsun, Giresun, Trabzon ve Rize gibi illerde soya fasulyesi üretimi yapılmaktadır.
Soya fasulyesi, özellikle yüksek protein içeriği nedeniyle birçok farklı amaçla kullanılmaktadır. Yem sanayinde hayvan yemi olarak kullanılırken, gıda sanayinde soya sütü, tofu, soya peyniri, soya unu gibi ürünlerin yapımında da kullanılır. Ayrıca, soya fasulyesinden elde edilen soya yağı, kozmetik sanayinde de kullanılmaktadır.
Karadeniz Bölgesi'nde soya fasulyesi genellikle mayıs-haziran aylarında ekilir ve ekimden sonra yaklaşık 100-110 gün sonra hasat edilir. Bölgede soya fasulyesi genellikle küçük aile işletmeleri tarafından yetiştirilir ve üreticiler, hasat sonrası ürünlerini satmak için genellikle ortak pazar yerlerinde veya yerel tarım ürünleri satan işletmelerde satış yaparlar.
Soya fasulyesi yetiştiriciliği, Karadeniz Bölgesi'nde son yıllarda artan bir trenddir. Yüksek verimlilik ve ekonomik getirisi nedeniyle, bölgedeki üreticiler tarafından ilgi görmekte ve gelecekte de bu trendin devam edeceği tahmin edilmektedir.
Zeytin: Soğuktan korunmuş Çoruh vadi oluğunda ( Artvin -Yusufeli) tarımı yapılır. Ancak genel olarak Karadeniz Bölgesi, Türkiye'de zeytin üretiminin yapılmadığı bölgelerden biridir. Zeytin ağacı, Akdeniz iklimine sahip bölgelerde daha iyi yetişmektedir ve Karadeniz Bölgesi'nin iklimi bu açıdan uygun değildir.
Ancak son yıllarda bazı yerlerde zeytin yetiştiriciliği yapılmaya başlanmıştır. Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon gibi illerde küçük ölçekli zeytin bahçeleri bulunmaktadır. Bu bahçelerde daha çok süs amaçlı ya da bahçe süs bitkisi olarak kullanılan zeytin ağaçları yetiştirilmektedir.
Karadeniz Bölgesi'nde zeytin üretiminin yapılmamasının temel nedeni, bölgenin sıcaklık ve nem bakımından Akdeniz Bölgesi'ne göre farklılık göstermesidir. Zeytin ağacı, sıcak ve kuru iklimi tercih etmektedir. Ayrıca, zeytin ağacının yetiştiği toprakların da kireçli ve az tuzlu olması gerekmektedir. Karadeniz Bölgesi'nde ise topraklar genellikle asidik ve tuzludur, bu da zeytin yetiştiriciliği için uygun olmayan koşullar yaratmaktadır.
Turunçgiller: Kış ılıklığı sebebiyle Rize çevresinde tarımı yapılır. Genel olarak Karadeniz Bölgesi, turunçgillerin üretimine pek uygun değildir. Turunçgiller, Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde daha iyi yetişirler ve bu nedenle Türkiye'de turunçgillerin üretiminin büyük bir bölümü Akdeniz Bölgesi'nde gerçekleştirilir.
Karadeniz Bölgesi'nin iklimi, turunçgillerin yetiştirilmesi için gereken ılıman ve nemli koşulları sağlamaz. Bu nedenle, bölgede turunçgillerin üretimi çok sınırlıdır ve genellikle sadece bahçe süs bitkisi olarak yetiştirilirler.
Ancak son yıllarda, bazı yerlerde turunçgil bahçeleri kurulmaya başlanmıştır. Bu bahçelerde narenciye, mandalina, limon gibi türler yetiştirilmektedir. Özellikle Ordu, Giresun ve Artvin gibi illerde bazı üreticiler, sera veya koruma altında tutulan tarım alanlarında turunçgiller üretmektedir. Ancak bu üretim miktarı, Türkiye'deki diğer bölgelerle kıyaslandığında oldukça azdır.
Kivi: Son yıllarda Rize ve Trabzon çevresinde tarımı yapılmaya başlamıştır. Karadeniz Bölgesi, kivi yetiştiriciliği için pek uygun bir bölge değildir. Kivi, Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde daha iyi yetişir ve bu nedenle Türkiye'de kivinin üretimi büyük ölçüde Akdeniz Bölgesi'nde gerçekleştirilir.
Karadeniz Bölgesi'nin iklimi, kivinin yetiştirilmesi için gereken ılıman ve nemli koşulları sağlamaz. Kivi, sıcak ve kuru yaz mevsimlerini gerektirirken, aynı zamanda soğuk kış mevsimlerine de dayanıklı olmalıdır. Bu nedenle, Karadeniz Bölgesi'nin sıcaklık ve nem koşulları, kivi yetiştiriciliği için uygun değildir.
Ancak, bazı üreticiler Karadeniz Bölgesi'nde sera veya koruma altında tutulan tarım alanlarında kivi yetiştirmeyi denemektedirler. Ancak bu tür üretimler henüz yaygınlaşmamıştır ve üretim miktarları çok düşüktür.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.