Alm. Carburetor (n), Fr. Carburateur (m), İng. Carburettor. Silindirlerde yanacak olan hava yakıt karışımını hazırlayan benzinli motorların önemli bir parçası. On dokuzuncu yüzyılın sonuna doğru ortaya çıkan ilk karbüratörler “yüzey karbüratörü” olarak adlandırılırdı. Bunlarda hava, yakıtın yüzeyi üzerinden geçirilerek emilir. Böylece havaya karışarak yanıcı bir karışım meydana getiren yakıt buharı motora verilirdi. Daha sonra geliştirilen fitilli karbüratör de bu ilkeye göre çalışırdı ama, bunlarda hava yakıtın üzerinden değil, bir uçları yakıta batırılmış fitilin üstünden geçirilirdi. Yakıt fitillerinden buharlaşarak havaya karışırdı. Bu buharlaşmayı kolaylaştırmak maksadı ile motordan gelen sıcak havadan faydalanılırdı. Günümüzde kullanılan karbüratörler geliştirilinceye kadar çok değişik tipte karbüratörler yapılmıştır.

Hava-Yakıt Karışımı

Karbüratör, motorun emme gücünden faydalanılarak yakıtı küçük sıvı zerrecikleri hâline getirir ve buharlaştırır. Karbüratörde hava yakıt karışımının oranı “jikle” veya “ventüri” adı verilen daralan bölüm yardımı ile ayarlanır. Bu bölümden geçen havanın hızı artar ve dolayısıyle basınç düşer, bu sûretle yakıt emilir. Böylece hava-yakıt karışımı silindirlere gider. Genellikle 1/15 oranında yakıt/hava karışımı elde edilir. Ancak soğuk havalarda motorun çalışması için karışımın daha zengin olması, yâni yakıt oranının artması lazımdır. Motora giren hava-yakıt karışımının miktarını ventürinin arkasına yerleştirilen gaz kelebeği belirler. Açıldığı zaman motora giren yakıt miktârı artar. Kapandığı zaman ise geçen yakıt miktarı asgariye iner. Bu sebepten gaz kelebeği motorun çalışma hızını ayarlar. Günümüzde genellikle iki tip karbüratör kullanılır. Bunlar:

1. Sabit (Değişmez) püskürmeli karbüratör: Bu tip karbüratörlerde değişmez büyüklükte memeler ile gerektiği zaman bütün yakıt püskürtme sistemini harekete geçiren bir hızlandırma pompası vardır. Rölanti memesi öteki memelerin tümünü görev dışı bırakır ve hava akımına sürekli olarak çok az mikdarda yakıt karıştırır. Böylece motor düşük devirde çalışır. Öteki memelerin bir bölümü karışımın “aşırı zengin” olmasını önlemek için, ventüriden az miktar hava karışacak şekildedir.

2. Değişken püskürmeli karbüratörler: Bu tip karbüratörlerde motorun hızı, gaz kelebeğinin konumuna bağlıdır. İçlerinde bir şamandıra bulunan küçük bir yakıt deposu vardır. Şamandıra, yakıt belirli bir seviyeye ulaşıncaya kadar yükselip ana depodan gelen benzini keser.

Şamandıra, böylece, karbüratöre çok fazla benzin gelmesini önleyip bir denetim subabı vazifesi yapar.

Yarış otomobillerinde olduğu gibi üstün performans göstermesi istenen motorlarda, değişiklik yapılması gereken parçaların başında karbüratör gelir. Bu tür motorlarda, bir yerine iki karbüratör bulunabilir ve her karbüratörde yan yana dizilmiş iki veya dört boğaz yer alabilir.