Canlı organizmada hareketi meydana getiren yapılardandır. En önemli özellikleri kasılma özelliğidir. Bu sayede hareketi solunum, dolaşımı boşaltım üreme, görme vb görevleri vardır. Kaslar vücut şeklin korunmasında ve desteklenmesinde görev yapar.
Hücreler ince uzun iplik şeklindedir. Kas hücrelerinin zarına sarkolemma, plazmalarına sarkoplazma denir. Hücreler içinde kasılma yeteneğine sahip olan proteinden yapılmış lifçikler vardır. Bunlara miyofibril denir. Miyofibriller aktin ve miyozin denilen proteinden oluşur. Kas hücrelerinin arasına bağ doku ile sarılıdır. Bağ doku içinde kan damarları ve sinirler bulunur. Kasılma için gerekli enerji O2'li solunumundan elde edilir. Bazen de O2'siz solunumdan elde edilir. Düz kası, çizgili kas ve kalp kası olmak üzere 3 tiptir.
1- Düz kaslar -> hücreleri ince uzun ip şeklindedir. Çekirdekleri hücrenin orta kısmında bulunur. Düz kas hücreleri bir araya gelerek demet oluştururlar ve etrafları bağ dokuyla sarılmıştır. Her düz kas hücrenin içinde bulunan miyofibrillerin aynı yönde çalışması ile kasın kasılıp genişlemesi sağlanır. Düz kaslar isteğimiz dışında (otonom sinir sistemi) çalışırlar. Kasılma yavaş ve düzenlidir. Eklem bacaklılar hariç omurgasız hayvanlar düz kasa sahiptir. Omurgalı hayvanlarda iç organlarda (sindirim, solunum, boşaltım, dolaşım, üreme vb.) ve kan damarlarının çeperinde bulunur.
2- Çizgili kaslar -> İskelet kası da denir. Bu kaslar iskelete bağlanmış olduklarından hareketi sağlarlar. Kasılmaları hızlı, istemli fakat kısa sürelidir. Hücrelerin çekirdekleri hücre zarına yakındır.
Elektron mikroskobunda bir çizgili kas demetinin ince, uzun, silindirik kas liflerinden oluştuğu görülür. 1 tek kas lifini inceleyecek olursak onunda birçok lifçikten oluştuğu görülür. Bir lifçik ise protein lifçiklerinden meydana gelmiştir. Bu ipliklerin düzenli bir şekilde sıralanması ile lifçik koyu (A bandı) ve açık (I bandı) renkte görülen bantlar halinde uzanır.bu iplikçiklerin kalın olanlarına miyozin, ince olanlarına ise aktin denir. Koyu kısım miyozin ve aktinin üst üste gelmesiyle oluşan kısım, ince kısım da sadece aktinden yapılmış kısmı gösterir. Aktin kısmı yoğun proteinden yapılmış bir çizgi ile ortadan ayrılmıştır. Bu çizgiye Z çizgisi denir. İki Z çizgisi arasında kalan kısma sarkomer denir.
Çizgili kaslar omurgasızlardan eklembacaklılarda, omurgasızlarda ise üst üste birikmiştir.
3-Kalp kası
Yapısı çizgili kasa benzer fakat düz kas gibi istemsiz çalışır. Lifler düz değil, dallanmış ve birbiriyle ilişki halindedir. Hücrelerde enine bantlar bulunur. Bunlara disk adı verilir. Embriyodan itibaren kasılmaya başlayıp ömür boyu çalışır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.