(1769 Kavala, Makedonya - 1849 Mısır) Osmanlı devlet adamı. 1769'da Kavala'da dünyaya gelen Mehmet Ali Paşa hiçbir eğitim görmeden yetişti. Osmanlı toprağı olan Mısır, 1798 yılında Napoleon Bonapart (Napolyon Bonapart)'a bağlı Fransız kuvvetleri tarafından işgal edilmişti. Mehmet Ali Paşa, Fransızlara karşı savaşmak için Osmanlı ordusuyla birlikte Mısır'a gitti. Çalışkanlığı ve zekâsıyla kısa zamanda dikkatleri üzerine çekmeyi başardı. Zamanla siyasal becerilerini gösteren Mehmet Ali Paşa, İstanbul'daki taraftarlarının yardımıyla Mısır valiliğine atandı (1805). Mehmet Ali Paşa, Mısır valiliği döneminde Mısır'da güçlü bir ordu kurmayı başardı. Bunun yanında harp ve tıp okulları açtırarak Avrupa kültürünün Mısır'da yayılmasında önemli pay sahibi oldu. II. Mahmut tarafından Hicaz işgalcilerine karşı savaşmakla görevlendirildi. Mehmet Ali Paşa, üstlendiği bu görevi başarılı bir biçimde tamamladı. 1821 yılında Mora'da başlayan Yunan isyanı, Avrupalıların da desteklemesiyle kısa sürede Rumlar arasında yayıldı. II. Mahmut, isyanı bastırmak için Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşadan yardım istedi. Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mora ve Girit valiliklerinin kendisine verilmesi şartıyla yardım etmeyi kabul etti. Kavalalı Mehmet Ali Paşa, oğlu İbrahim Paşa komutasındaki bir orduyu Mora'ya gönderdi. İbrahim Paşa komutasındaki ordu Mora isyanını kısa sürede bastırdı. Mehmet Ali Paşaya yalnızca Girit adası verildi. Bunun üzerine Mehmet Ali Paşa, Mora valiliğine karşılık Adana ve Suriye valiliğini istedi. II. Mahmut, Mehmet Ali Paşanın bu isteğini kabul etmeyince Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyan etti (1831). Mısır ordusu Suriye'yi işgal ederek, Anadolu'ya girdi ve Kütahya'ya kadar ilerledi. II. Mahmut bunun üzerine İngiltere, Fransa ve Rusya'dan yardım istedi. Fransa, Mehmet Ali Paşayı destekliyordu. İngiltere olayların gelişmesini izlemeyi yeğlediğinden hemen işe karışmadı. Bunun üzerine II. Mahmut "Denize düşen yılana sarılır." diyerek Rusya'dan yardım istedi. Rusya İstanbul'a bir donanma gönderdi. Boğazların Rusya'nın kontrolüne geçmesini istemeyen İngiltere ve Fransa harekete geçmek zorunda kaldı. Böylece Osmanlı Devleti ile Mehmet Ali Paşa arasında Kütahya Antlaşması imzalandı (1833). Bu antlaşma ile Mehmet Ali Paşaya Mısır ve Girit valiliğine ek olarak Suriye valiliği, oğlu İbrahim Paşaya da Adana valiliği verildi.

Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti'ne vergisini ödemeyerek bağımsızlığını ilân etmişti. II. Mahmut, bir valisine yenildiği için üzüntü duyuyordu. Osmanlı ordusuyla Mısır kuvvetleri Nizip'te savaştılar. Osmanlı ordusu yapılan savaşta yenildi (1839). Bu sırada II. Mahmut öldü; yerine oğlu Abdülmecit geçti. Nizip Savaşı'nda Osmanlı'nın yenilmesi üzerine Avrupalı devletler harekete geçerek Londra'da bir konferans düzenlediler. Konferansın amacı Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmasını önlemekti. Mehmet Ali Paşanın Londra Antlaşması şartlarını kabul etmemesi üzerine savaş yeniden başladı. Bu savaşta yenilen Mehmet Ali Paşa, daha önce kabul etmediği Londra Antlaşması'nın koşullarını kabul etmek zorunda kaldı. Bu antlaşmaya göre Mısır, Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmakla beraber, yönetimi Mehmet Ali Paşa ve oğullarına bırakılıyordu. Mehmet Ali Paşa isyanı bir iç sorun olarak başladıysa da İngiltere, Fransa ve Rusya'nın da araya girmesiyle Avrupa sorunu hâline geldi.

Kavalalı Mehmet Ali Paşa 1848 yılında hastalığı ve yaşlılığı nedeniyle Mısır valiliğini oğlu İbrahim Paşaya bıraktı. Mısır'da askeri ve siyasi yönetimde birçok reform yapan Kavalalı Mehmet Ali Paşa 1849 yılında hayatını kaybetti.