Tarih öncesi ve eski çağlardan kalma anıtları özellikle tarih ve sanat bakımından inceleyen bilim dalı, arkeoloji. Dünyada arkeolojinin bir bilim dalı olarak benimsenmesi, ilk kez 1763 yılında, Göttingen'de Christian Gottlob Heyne'nin kurduğu "Klâsik Filoloji" kürsüsüyle başlamıştır. Klâsik arkeolojinin kuruluşuysa, 18. yüzyılda Winckelmann tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu bilim dalı, kuruluşundan itibaren Yunan ve Roma uygarlığını incelemiştir. Heinrich Schliemann tarafından başlatılan Troya kazılarından elde edilen sonuçlar, Yunan kültürü öncesine ait dönemlerin kültürlerini bilim dünyasına tanıtmıştır. Bunun sonucu olarak "prehistorik arkeoloji" bir bilim dalı hâline gelmiştir. Birinci Dünya Savaşı sonrasında Anton Moortgat, Berlin'de "Önasya Arkeolojisi" kürsüsünü kurarak, Arkeoloji bilmindeki branşlaşmayı başlatmıştır.

Türkiye'de kazı biliminin kurulması cumhuriyetin ilânından sonra, Atatürk'ün önderliğinde gerçekleşti. Bu dönemde Ahlatlıbel ve Alacahöyük gibi Türkiye'nin birçok yerinde kazılar yapıldı.