Gerenticus eremita. Ciconiiformes (leyleksiler) takımının Threskiornithidae familyasından bir kuş türü. Başı çıplak, gagası kıvrık ve tüyleri siyahtır. Yaklaşık 75 cm uzunluğunda olan kelaynak kuşları, kurak ve kayalık bölgelerde yaşar.

Tarihin eski dönemlerinde Orta Doğu ve Avrupa'da yaşayan çok sayıda kelaynak bulunmaktaydı. Ancak, son yıllarda sayıları hızla azaldı. 1950'lerin başında Şanlı Urfa'nın Birecik ilçesinde 1000'den fazla olan kelaynak kuşlarının sayısında 1954 yılından itibaren önemli ölçüde azalma görüldü. Azalma nedenleri olarak, zirai ilâçların fazla kullanılması ile böcekçil olan bu kuşların doğal beslenme dengesinin bozulması, uzun süren göç esnasında gerek avcılar tarafından vurulmaları gerekse soğuk hava şartlarından etkilenmeleri gösterilmektedir.

Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı bünyesindeki Orman Genel Müdürlüğü tarafından 1972 yılında Birecik'te Kelaynak Üretme İstasyonu kurulmuştur. Bu istasyonda önce iki ergin ve dokuz adet yavru kelaynak kuşu ağ ile tutularak kafese konulmuş ve 1977 yılında üretime başlanmıştır. Korunmaya alınan kuşlar siyah yağsız et, rendelenmiş havuç, haşlanmış yumurta ve yem karmasıyla beslenmektedirler.

Şubat 1996 tarihinde üretme istasyonunda bulunan 52 adet kelaynak kuşu üreme için serbest bırakılmıştır. Üreme mevsimi sonunda 23 yavruyla toplam sayı 75'e ulaşmıştır. Bunlardan 4'ü İstanbul Bayramoğlu Hayvanat Bahçesi'ne, 5'i Atatürk Orman Çiftliği'ne verilmiş, 13'ü göç etmiştir. Kırk beş kelaynak da hâlen istasyonda bulunmaktadır.

Yöresel olarak "Keçelaynaklar" olarak adlandırılan Kelaynak kuşları Bireciklilerce kutsal sayılır. Kelaynak kuşlarının şubat ortalarında Birecik'e gelişleri Birecik halkı tarafından ilkbaharın geldiğinin bir işareti olarak yorumlanmaktadır. Kelaynak kuşları için son yıllarda Birecik'te "Kelaynak Festivali" düzenlenmeye başlanmıştır.