Cumhûriyet devri hikâye ve romancılarından. 1910 yılında İstanbul’da doğdu. Cezayirli Hasanpaşa Rüşdiyesini bitirdikten sonra Galatasaray Lisesini yarıda bırakarak gazetelerde çalışmaya başladı. Bir süre çeşitli memurluklarda bulundu. Yedigün, Karikatür dergilerinde ve Tan Gazetesinde çalıştıktan sonra, 1938 yılında askerî mahkemece 15 sene hapse mahkûm edildi. Çankırı, Çorum, Kırşehir, Malatya hapishânelerinde yattı. 1950’den sonra İstanbul’a dönerek serbest yazarlığa başladı.

İlk önce şiir denemeleri yapan Kemâl Tâhir, uzun bir süre günlük hikâyeler, dedektif ve macera romanları yazmış, on beş kadar takma ad kullanmıştır. Romanlarına, malzemesini cezaevlerinde tanıdığı sayısız insan tiplerinden, sürgün bulunduğu köy çevrelerinden almıştır.

Romanlarında köylü tipleri veya büyük şehirde çalışmaya gelmiş gurbetçi köylüleri işlemiştir. Bu hikâyelerde konuya, ayrıntılara, fikir ve meselelere önem vermiş, şahısları bir zaman içinde iyice tanıtmış, törelerin ve çevrelerin tasvirlerini, geniş tutmuştur. Anlattığı olayların dışında gözlemci kalarak, sosyalist fikirleri işlemiş ve tesbit ettiği olayları belli (sosyalist) açıdan yorumlamıştır. Bir meseleyi, bir derdi, bir kötülüğü ortaya koyarak, ümid ettiği gâye peşinde koştuğu dikkati çeker.

Kemâl Tâhir’e göre Anadolu’da insanların gönülden bağlı olduğu din ve mânevî değerler, onların sosyalizmi kabul etmelerine mânî olmakta, sosyalist fikirler bu sebepten yayılmamaktadır. Hürriyet ve demokrasi de halkın sosyalist düzeni aramasına fırsat vermemektedir. Bu sebeplerden Kemâl Tâhir, sosyalist hareketin köyden başlayamayacağına ve ancak büyük şehirden, aydın kadrodan, tepeden inme geleceğine inanmaktadır.

Görüşlerini, sosyalistler gibi açıktan ifâde etmez. Meseleyi ağa-ırgat, hoca-öğretmen, muhtar-köylü, jandarma-eşkıyâ çatışmalarına bağlar. Verdiği misaller ve üslubu dertlere çözüm arayıcı değil; düzeni tahkir edici fitneci ve insanları kışkırtıcı bir hava taşır. Her derdin altında bir ekonomik sebep, bir sömürücü, dalavereci arar. Din adamlarının çoğunu kara câhil, gerici, çıkarcı ve ahlâksızmış gibi tasvir ederek okuyucusunda din adamlarına karşı nefret uyandırmaya çalışır.

Kemâl Tâhir, 1973’te İstanbul’da öldü.

Romanları:

Sağırdere (1955), Esir Şehrin İnsanları (1956), Körduman (1957), Rahmet Yolları Kesti (1957), Yediçınar Yaylası (1958), Köyün Kamburu (1959), Kelleci Mehmet (1962), Yorgun Savaşçı (1965), Bozkırdaki Çekirdek (1967), Devlet Ana (1967), Kurt Kanunu (1969), Büyük Mal (1970), Yol Ayrımı (1971).

Bunlardan Köyün Kamburu Fransızca ve Macarcaya Esir Şehrin İnsanları da Rusçaya çevrilmiştir.