DEVLETİN ADI Kenya Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ Nairobi

NÜFÛSU 26.985.000

YÜZÖLÇÜMÜ 582.646 km2

RESMÎ DİLİ İngilizce, Swahili

DÎNİ Müslümanlık, Animizm,

Hıristiyanlık, Hindu

PARA BİRİMİ Kenya şilini

Afrika’nın doğu kıyısında ve ekvator üzerinde bir ülke. Kuzeyinde Etiyopya ve Sudan, batısında Uganda, güneyinde Tanzanya, doğusunda Somali ve Hint Okyanusu yer alır.

Târihi

Kenya, Afrika’nın en eski yerleşim bölgelerinden biridir. Kenya’ya ilk defa Arap tüccarlar gelerek, Malindi ve Monbasa şehirlerini kurmuşlardır.

Ülkeye ilk gelen Avrupalılar Portekizli gemiciler olmuştur. Ümit Burnu’nu 1498’de dolaşan Vasco de Gama, Malindi şehrine çıkmış ve bölgeye hâkim olmuştur. Portekizliler burada ticâret merkezleri kurmuşlar, kaleler yaptırmışlardır. On sekizinci yüzyılda Araplar Kenya’ya tekrar hâkim olmuşlar ve Portekizlileri bölgeden çıkarmışlardır. 1887’de bir İngiliz şirketi Kenyayı Araplardan kiralamış 1895’te de bölgeyi tam kontroluna almıştır. Bundan sonra Kenya tam bir İngiliz sömürgesi olmuştur.

1952’de yapılan bağımsızlık hareketlerinde Jomo Kenyatta liderliğe getirilmiş, ilk yıllarda başarı sağlayamamış İngilizler tarafından tutuklanmıştır. 1961’de de hapisten çıkan Kenyatta, zorlu bir mücadeleden sonra, Kenya’yı bağımsızlığa kavuşturmuştur. Ülkenin ilk hükümet ve devlet başkanı Kenyatta’nın ölümünden (Ağustos 1978) sonra yerine yardımcısı Moi seçilmiştir. 1982’de Moi’ye karşı bâzı subaylar tarafından yapılan darbe girişimi kısa sürede bastırıldı. Moi hâlen devlet başkanlığını sürdürmektedir (1993).

Fizikî Yapı

Kenya topraklarının doğu ve batısı birbirinden çok farklıdır. Güneydoğu da Hint Okyanusuna açılan dar kıyılar vardır. Kıyı şeridinden kuzey sınırına kadar uzanan iç bölge ülkenin yarısından fazlasını kaplayan kurak ovalardan meydana gelir. Yaylaların ortasında bütün Doğu Afrika’yı kaplayan Rift Vâdisi bulunur. Bu vâdinin tabanı göllerle kaplıdır. Ülkenin en büyük akarsuyu Tana ve Athi’dir. Ovaların çoğunluğunun deniz seviyesinden yüksekliği 360 m’yi geçmez.

Kenya ve Elgon dağları ülkenin en yüksek kısımlarını meydana getirir. Kenya Dağının yüksekliği 5200 m, Elgon Dağının yüksekliği ise 4321 m’dir. Batıdaki Nyanza Yaylası, dağlık bölgeden ve Rift Vâdisinden Uganda ve Tanzanya sınırındaki Victoria Gölüne kadar uzanır. Bu yaylada sulama meselesi olmadığı için çeşitli çiftlikler ve ormanlar, otlaklar yer alır.

İklim

Ülkede sıcaklık, denizden yükseklik durumuna göre değişir. Kıyı şeridinde sıcaklık ortalama 27°C’yi bulurken, dağlık bölgelerde 16°C’ye düşer.

Yağışlar bölgeden bölgeye değişir. Yağışın en fazla olduğu bölge batı kısımlarıdır. Yıllık yağış ortalaması 1270 mm’yi bulur.

Tabiî Kaynakları

Bitki örtüsü ve hayvanlar: Ülkenin bitki örtüsü, tropikal ormanlar, hindistancevizi ağaçlarıyla, savanalardan meydana gelir. Buş bölgesinin iç kısımlarında dev baobab ağaçlarına rastlanır. Kıyı bölgelerinde ise palmiye ağaçları bulunur.

Kenya sürek avlarıyla ün yapmış bir ülkedir. Güney ve doğu bölgelerinde arslan, fil, su aygırı, zürafa, antilop, zebra ve daha birçok yabanî hayvanlara rastlanır.

Mâdenler: Kenya yeraltı kaynakları bakımından fakir bir ülkedir. Az miktarda altın, bakır, amyant ve soda tozu çıkarılır.

Siyâsî Hayat

İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı kalarak 1963’te bağımsızlığını îlân eden ülkede 1964’te Cumhûriyet rejimi benimsenmiştir. Yedi yıl süre için halk tarafından seçilen devlet başkanı hükümetin de başkanıdır. 171 üyeli millet meclisi yasama görevini yapmaktadır. Meclis üyeleri halk tarafından 5 yıl için seçilir.

Ekonomi

Ülkenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Sanâyi gelişmemiş olup, turizm önemli gelir kaynağıdır.

Tarım: Kenya topraklarının % 12 gibi az bir kısmının tarıma elverişli olmasına rağmen, halkın % 60’ı tarımla uğraşır.

En çok üretilen ve ihraç edilen ürünler arasında çay, kahve ile böcek yiyen pire otu başta gelir. Kenya, böcek yiyen pire otu üretimi ve ihrâcâtında dünyâda birinci sırayı alır.

Diğer önemli tarım ürünleri, yerfıstığı, şekerkamışı, muz, mısır, buğday, pirinç, patates, pamuk ve yerfıstığıdır.

Hayvancılık: Hayvancılık hayli gelişmiştir. En çok sığır, koyun ve keçi beslenir. Bu hayvanlardan, kurak olmayan mevsimlerde ihraç edecek kadar et elde edilir.

Sanâyi: Ülkede sanâyi gelişmemiştir. Sanâyi, zirâî hammaddelerin işlenmesi ve hafif tüketim maddeleri yapımıyla sınırlandırılmıştır. Bunun yanısıra petrol üretmese de petrol rafinerisi, motorlu araçlar montajı, çimento ve tekstil gibi sanâyi dalları son yıllarda gelişmiştir. Sanâyi merkezi başşehir Nairobi ve Mombasa çevresinde toplanmıştır.

Ticâret: İhrâcâtının çoğunluğunu tarım ürünleri meydana getirir. En çok ihraç ettiği ürünler; kahve, çay ile böcek yiyen pire otudur. Bunun yanında sisal keneviri, söğüt kabuğu, konserve et ve deri de ihraç edilir. İhraç ettiği sınaî ürünler ise benzin, çimento ve soda tozudur.

Dışardan ise ulaşım araçları, makineler, mamul maddeler, kimyevî maddeler satın alır. Doğu Afrika Ticaret Topluluğuna üye olan Kenya’nın topluluk dışı ticaret yaptığı ülkeler arasında Almanya, İngiltere, ABD, Hollanda ve Japonya bulunur.

Ulaşım: Kara ulaşımı 45.000 km’lik kara yolu ve 4000 km’lik demiryolu ile sağlanır. Karayollarının ancak 4500 km’si asfalttır.

Nairobi ve Mombasa’da birer hava alanı ile Mombasa’da Doğu Afrika’nın en modern ve en önemli limanı vardır.