DEVLETİN ADI Kiribati Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ Bairiki

NÜFÛSU 74.700

YÜZÖLÇÜMÜ 849 km2

RESMÎ DİLİ İngilizce

DÎNİ Hıristiyanlık

PARA BİRİMİ Avustralya doları

Büyük Okyanusun orta kesiminde, İngiliz Milletler Topluluğuna üye bağımsız ada ülkesi. Doğudan batıya doğru sıralanan Gilbert Pbloenir ve Lime adlı ada grubundan meydana gelmiştir. Otuz adayı içine alır. Batısında Naunu, güneyinde Tavulu ve Tokalu yer alır.

Târihi

Kiribati’yi meydana getiren adalar ilk olarak 16. asırda Avrupalı denizciler tarafından keşfedilmiştir. İngiliz Tuğamiral John Bryon, 1765’te Nikunav’yu; Albay Thomas Gilbert, 1788’de Tanawa’yı; Albay John Marscall ise Avamka’yı keşfetti. Öteki adalar ise 1798-1826 arasında Avrupalı ve Amerikalı denizciler tarafından keşfedildi. Adalara ilk Avrupalı göçmen 1857’de gelmeye başladı. 1892’de İngiltere Gilbert ve Ellice adalarını himâyesi altına aldı. 1890’da Banaba, 1916’da ise bölgedeki bütün adalar kraliyet sömürgesi hâline getirildi. Adalar İkinci Dünyâ Savaşı sırasında Japon işgali altında kaldı. 1972’de ABD’ye âit üç ada dışındaki Line adaları da sömürgeye dahil edildi. Gilbert ve Ellice adaları 1976’da iki ayrı sömürgeye bölündü. Ellice Adaları 1978’de Tavulu adıyla bağımsızlığını kazandı. Gilbert Adaları ise bir süre sonra 12 Temmuz 1979’da bağımsız bir devlet halini aldı.

Fizikî Yapı

Banaba dışındaki bütün adalar, bir yanardağ zinciri üzerinde meydana gelmiş, resiflerle çevrili alçak mercan adalarıdır. Yükseklik hiçbirinde 8 metreyi geçmez. Adalar doğu-batı doğrultusunda 3200 km kuzey-güney doğrultusunda 1.600 km boyunca uzanan bir alanda yer alır.

İklim ve Bitki Örtüsü

Kiribati Adalarında mart-ekim ayları arasında kuzeydoğu alizeleri estiği için yumuşak bir iklim sürer. Senenin diğer aylarında batıdan esen fırtınalar zaman zaman sağnak yağışlara sebeb olur. Adalardaki yıllık yağış ortalaması ekvatora uzaklığa göre değişik olup 760-3.800 mm arasındadır. Sıcaklık 27°C-32°C arasında değişmektedir. Toprakları tuzlu ve verimsiz olduğundan sınırlı olarak Hindistan cevizi, pandanus palmiyesi ve ekmek ağacı gibi türler yetiştirilir.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Kiribati Adalarında sürekli bir yerleşim yoktur. Adaların ancak % 20’sinde insan yaşar. Geri kalanı ıssızdır. Adaların toplam nüfûsu 69.600’dür. Nüfûsun % 90’ı ekseriyetle Gilbert Adalarında ve köylerde yaşar. Halkın büyük kısmı Hıristiyan olup, % 53’ü Katolik, % 41’i Protestandır. Çok az bir kısmı bozuk bir din olan Bahâiliğe mensuptur. Yerli halk Gilbert dili ve İngilizce konuşurlar. Resmî dil İngilizcedir.

Ekonomi

Adalarda, tarım ve balıkçılığa dayalı bir serbest piyasa ekonomisi hakimdir. Halk geçimini büyük ölçüde denizden sağlar. Hindistan cevizi, ekmek ağacı meyvesi, kulhan yem ve muz başlıca gıdâ ürünleridir. Dışardan pirinç, un, tütün, pamuklu kumaş ve bisiklet ithâl eder. En çok ticareti Avustralya ile yapar. Büyük bölümü İngiltere’nin sağladığı dış yardımlar, ekonomisinde önemli yer tutmaktadır.

Ulaşım

Adalar arasında ulaşım deniz ve havayolu ile sağlanır. Yakın adaların bazıları arasında köprüler vardır. Tarawa’da milletlerarası bir havaalanı bulunur. En büyük limanları Tarawa ve Banaba’dır.