ÖZELLİKLERİ

ü  Düzenli bir sıra izler.

ü  Her bireyin ahlaki gelişimi farklı bir evrede sonlanabilir.

ü  Bireyin ahlaki yargısının yoğunlaştığı bir evre mevcuttur.

ü  Ahlaki gelişimi bir önceki evreye döndürülemez ama ilerletilebilir.

ü  Yaş gelişim göstergesi olamaz.

ü  Bilişsel gelişim ahlaki gelişim için gerekli ancak yeterli değildir.

ü  Empati ahlaki gelişim için gerekli ancak bu da yeterli değildir.

GELENEK ÖNCESİ DÜZEY (4-9 Yaş)

(Benmerkezci Bakış Açısı)

1. Dönem: İtaat ve Ceza Eğilimi (Heteronom Ahlak)

ü  Otorite nasıl istiyorsa öyle davranılmalıdır, kuvvetli olan kazanır.

ü  Otorite görmüyorsa suç işlenebilir.

ü  Davranışın sonucuna bakar. Cezalandırılmış davranış doğru değildir.

2. Dönem: Saf Çıkarcı Eğilim (Araçsal İlişkiler / Pazar Ahlakı)

ü  İhtiyaçların doyurulması ve karşılıklı çıkarlara dikkat edilir.

ü  Kurallar kişinin çıkarına hizmet ediyorsa uyulmalı.

ü  Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez mantığı hakimdir, karşılıklı çıkara bakar.

ü  Bir suç durumunda fayda, cezadan büyükse davranışı yapmakta sakınca görmezler.

GELENEKSEL DÜZEY (10-15 Yaş)

(Empatik Bakış Açısı)

3. Dönem: İyi Çocuk (Kişiler Arası Uyum) Eğilimi

ü  Birey kendini diğer insanların yerine koyar ve ona uygun davranır. Grup tarafından kabul edilmek ve takdir edilmek ister.

ü  Ayıplanmamak, başkalarının onayını almak ya da onları mutlu etmek için kurallara uyar.

4. Dönem: Yasa ve Düzen Eğilimi

ü  Toplumsal düzeni korumak ve yasalara uymak esastır.

ü  Kanunlar sorgusuz kabul edilir, uymayanlar onaylanmaz.

ü  Bireyin kurallara uymasındaki amaç toplumsal düzenin korunmasıdır.

GELENEK ÖTESİ DÜZEY (15+ Yaş)

(Göreceli Bakış Açısı)

5. Dönem: Sosyal Anlaşmalara ve Yasalara Uyma Eğilimi (Toplumsal Sözleşme)

ü  Davranışlar toplum kurallarına uymalıdır.

ü  Yaşamı düzenleyen kurallar eleştirilmeye ve sorgulanmaya başlar.

ü  Kurallar toplum yararına olacak şekilde demokratik yollarla değiştirilebilir.

6. Dönem: Evrensel Ahlak İlkesi

ü  İnsan hakları ve temel değerler ölçüdür (Adalet, eşitlik, insan hakları gibi soyut kavramlar).

ü  Birey ahlak ilkelerini kendi seçip oluşturur.

ü  Kohlberg’e göre çok az sayıda insan buna erişir, peygamberler bu düzeydedir.

“Hanz’ın eşi ölmek üzeredir. Onu kurtarabilecek ilacı satan eczacı, ilacın maliyetinin 10 katı kadar para istemektedir. Hanz eczacıdan ucuza satmasını ister, çevreden topladığı paralarla da ilacı alamaz. Hanz çaresiz durumdadır. Bir gece eczanenin camını kırarak karısı için ilacı çalar.”

Kohlberg – Freud Karşılaştırması