Alm. Kolchos (m) Kolchose (f), Fr. Klokhoze (m), İng. Kolkhoz. Eski Sovyet Rusya’daki kollektif tarım çiftlikleri. Sovyetlerde, entegre bir nitelik taşıyan tarım çiftlikleri (su deposu, gübre ve makina depoları, kollektif hayvan alımları, sosyal tesisleri) 1917 komünist ihtilâlinden sonra kurulmuştur. İhtilâlin kazanılması ile zirâat kollektifleştirildi. Erkek, kadın, bütün köylü zorla kollektif çiftliklere sokuldu. Kadınlar da en ağır işlerde erkek şeflerin baskısı altında insafsızca çalıştırıldı. Bunları gören halk, açlık ve kıtlık karşısında ayaklandı. Binlerce zavallı kurşuna dizildi ise de halkın mukavemeti önlenemedi. Bunun üzerine 1921’de düzenlenen tarım kânunu ile çiftçinin geçimini karşılamak için belli bir bahçe ve hayvan bakımına izin verildi.

1932 Birinci Beş Yıllık Planın kabulünden sonra verilen bu imkanlar zulümle geri alındı. Toprakların yüzde doksan yedisi, kollektif çiftlikler ve devlet çiftlikleri haline getirildi. Bu toprakların eski sâhipleri buralarda boğaz tokluğuna çalıştırıldı.

Çiftliklerde, planlama teşkilâtı tarafından tespit edilen esaslara göre üretim yapılırdı. Köylüler, tarım kooperatiflerinin üyesi olup, kolhozun gelirinden vergi ve masraflar çıktıktan sonra pay alırlardı.

Sovyet Rusya’da yaklaşık 70.000 adet kolhoz bulunmaktaydı.

Kolhozlar, yetiştirdikleri ürünlerini belirli fiyatlarla devlet kuruluşlarına satarlardı. Sovyetler Birliği Başkanı Gorbaçov’un ortaya attığı glasnost ve perestroyka hareketleri, kolhozların özelleşmeye doğru gitmesine yardımcı olmuş 1991’de SSCB’nin dağılmasından sonra da, Rusya Federasyonunun devlet başkanı Boris Yeltsin tarafından tamâmen kaldırılmış, yerine toprak reformu yapılmıştır.