Alm. Blindheit (f), Fr. Cècité (f), İng. Blindness. Ferdin bir işte çalışmasını engelleyecek onu, hayâtı için başka insanlara, kuruluşlara veya cihazlara muhtaç kılacak bir görme kaybının olması. “Daha iyi olan gözde iyi düzeltme ile onda bir veya daha az görme keskinliği veya görme alanının en geniş çapının 20°’den az bir açı meydana getirmesi” şeklinde târif edilir. Bir işçinin görmesi, işini daha fazla devam ettiremeyecek kadar zayıflarsa “endüstriyel körlük” ortaya çıkmış demektir. Ehliyetin iptal edilmesini gerektirecek derecedeki körlük ise“otomobil körlüğü”dür. Bu gözde tam görme kaybı, diğer göze büyük değer kazandırmasına karşılık, görme kapasitesini sâdece % 10 azalttığı söylenir.

Körlük sebepleri: Önlenebilir körlüğün dünyadaki sebepleri, trahom, onkosersiyazis ve kseroftalmi denen göz kurumasıdır. Trahomdan iki milyon, onkosersiyazisten ise takriben bir milyon kişi ve ksereoftalmiden de yüz bin kişi kördür. Dünyâ Sağlık Teşkilâtının yayınlarında glokom (göziçi basıncı artması), katarakt (göz merceğinin kesifleşmesi), göz arka tabakası olan retinanın kopması ve şeker hastalarının retina tabakası harâbiyeti ayrı ayrı belirtilmemiştir. Fakat göz doktorları bu hastalıkların herbirinin körlük sebebi olarak onkosersiyazis ve kseroftalminin önüne geçeceği inancındadırlar. Her üç hastalık için de bir takım tedavi yolları olduğuna göre körlüğün önlenebilir sebepleri arasına sokulmamaları için hiçbir sebep yoktur. Onkosersiyazis, Afrika’da Simulium Damnosum isimli bir karasineğin, yuvarlak bir kurt olan onchocerca volvulus’un yumurtalarını ısırarak bulaştırmasıyla meydana gelen bir hastalıktır. Bu kurdun yumurtaları nehirlerde olduğu için bu hastalığın yaptığı körlüğe nehir körlüğü de denir (Bkz. Trahom). Kseroftalmi ise A vitamini yokluğu veya yetersizliğine bağlıdır. Ayrıca protein ve kalori yönünden eksik veya yetersiz beslenme ile şiddetlenir. Özellikle bu tip eksik beslenme olan memleketlerde çocuklarda, gözün camsı cisimin yumuşamasına ve iltihaplanmasına, hattâ delinmesine de yol açabilir.

Körlüğün diğer sebepleri: Glokom (göz tansiyonu artması), şeker hastalığı, katarakt (göz merceğinin bulanması) retinanın kopmasıdır. Glokoma halk arasında “karasu” da denir. Ayrıca, lepra (cüzzam), herpes simplex denen uçuk (virüsünün) âmilinin camsı cisim bulundurması da bir körlük sebebidir. Retinayı besleyen atardamar ile bu dokunun kanını toplayan toplar damarın tıkanma veya daralması da körlük sebebidir. Ayrıca, doğuştan 7 yaşına kadar beyindeki görme fonksiyonlarının ve görme yollarının gelişme yokluğu veya azlığına bağlı olarak göz tenbelliği denen “ambliyopi”nin de körlük sebebi olduğu muhakkaktır. Muâyene ile herhangi bir hastalık tesbit edilemez. Sâdece gözün görme derecesi muhtelif oranlarda düşüktür ve gözlük camları ile değişmez. Bu safhada çocuk eğer 12 yaşından küçükse ve eğer bir göz sağlamsa, sağlam göze kapatnüs uygulanır. Bu kapatranın şeklini hekim tâyin eder (Hastalığa ve görme derecesine göre). Ayrıca, görme uyaran cam Tcsh’de tenbelik tedâvisinde faydalıdır. Sebepleri arasında irsiyetin rol aldığı düşünülmektedir. Bütün annelerin bebeklerinde altıncı aydan îtibâren ortaya çıkan ve şaşılık ile birlikte olan bu tip göz tenbelliğini düşünerek mutlaka bir göz hekimine gitmeleri zaruridir.

Körlüğün önlenmesi: Tedâvisinden çok, önlenmesi mühimdir. Bu da çocukluk çağında tedbirli davranmakla mümkündür. Fakat, gördükleri için şükreden bütün dünyâ insanlarının, bir kişinin kör olmasını önlemek için her türlü maddî ve mânevî yardımda bulunması insanlık îcâbıdır.

Körlerin yeniden hayâta bağlanmaları: Son yıllarda teknolojik gelişmeler, körlere zengin ve daha üretici bir hayat ve yeni imkanlar tanımıştır. Bu gelişmeleri değerlendirmek için, körleri yakından tanımak gerekmektedir. Yapılacak tek şey, her körün kâbiliyeti nispetinde, en iyi yapabileceği bir işin, rahatlıkla yapacak derecede öğretilmesidir. Bunun için özel eğitim ve öğretim sağlık ekipleri vardır. Bu da körlerin rehabilitasyonu ile ilgili devlet müesseselerinde gerçekleştirilmelidir. Rehabilitasyon şöyle programlanabilir:

Az görenlerin görmelerine yardım etme hususu kânûnî kör olarak tanımlanan kişilere yapılan yardımı ihtivâ eder. Bunun için birçok tıbbî merkezlerde kurulan özel klinikler mevcuttur. Burada hastalara optik yardım imkânlarına göre görmelerini arttırıcı ekzersizler yaptırılır. Bu hastaların yakın görmelerini sağlamak için her iki göze 10 dioptrilik ince kenarlı mercek verilir. Tek göz için ise 40 dioptrilik ince kenarlı mercek verilir. Ayrıca yeterli aydınlanmanın rolü îzah edilmelidir.

Az görenlere okumaları için yardım da gerekir. Bunun için Braille sistemi uygulanır. Bu sistem noktayla okuma sistemi olup 1825’te ortaya atılmıştır.

Hareket eğitim: Özel kurslarla sağlanmalıdır.

Kılavuz köpekler: Sâhibine yardım edebilmek için özel eğitilmiş köpekler kullanılır. Ancak, bunun da sâhibinin insiyatifine göre hareket etmesi ve beslenme ve yatacak yerinin temini bir problem arz eder. Onun için baston daha çok tercih edilir.

Elektronik âletler: Harflerin görüntülerini dokunma ile algılayabilecek şekilde Optacon denen elektronik cihazlar vardır. Portatiftir. Ayrıca konuşan hesap makineleri de vardır. Bunlar giriş sinyallerini işitilebilir cevaplara çevirir. Bâzıları, kapalı devre televizyon temeline dayanan çeşitli optik büyütücüler piyasaya çıkarmıştır. Meselâ, Apollo elektronik görme cihazı, zoomlu bir kamera, ekran ve bir aydınlatıcıdan ibârettir.