Alm. Kinderheim (n), Kindergarten (m), Fr. Creche, İng. Creche, day-nursery. İşyerlerine bağlı çocuk emzirme veya çocuk bakım yurtları. Bayındırlık sektöründe, suyun içine atılan temel ve kurulan binaların veya diğer yapıların sızıntılar yüzünden çökmelerini önlemek için temel betonlarının altına atılan iki sıra duvar örgüsüne de “kreş” denir.

Anneleri çalışmak zorunda kalan çocuklar, okula gidecek yaşa gelinceye kadar buralarda bakılırlar. Önceleri, kimsesiz çocuklara bakmak için açılan buna benzer yerlere “çocuk yuvası”denirdi. Bugün bilhassa Avrupa, Amerika ve Rusya’da kadınlar, iş hayâtında çalıştıklarından, buralarda kreşler çok gelişmiştir. Buralarda çalışan öğretmen ve hemşireler, özel olarak yetiştirilirler. Memleketimizde de her geçen gün kreşler artmaktadır.

Kreşler her devletin kendi yapısına göre kânûnî düzenlemelerle kurulabilir Buralarda çocukların sağlık durumları, eğitim ve beslenme gibi şartlar, devlet tarafından kontrol edilir. Kreşlerin özelliği, gayri meşru (evlilik dışı) çocukların buralara alınmayışıdır. Kreşlerde çocuklar her bakımdan (beslenme, sağlık) kontrol edilir. Anneleri çocukları emzirme saatlerinde gelerek emzirip tekrar işlerine döner.

Kreş ve kreşe benzer kuruluşlar, müslümanlıktan önceki Türk boylarında da görülür. Savaşlarda ölen askerlerin çocukları, devlet tarafından himâye altına alınırdı. Büyük Selçuklularda, Samanoğullarında, Türkiye Selçuklularında çocukların bizzat devlet tarafından korunması kânun konusu olmuştu. Amasya’da Mehmed Hüdâbende tarafından kurulan darüşşifâ kreşe benzer bir kuruluştu. Fâtih Sultan Mehmed Hân zamanında da kurulan küçükler, zayıflar koğuşu, o devrin anlayışına ve ihtiyâcına cevap vermesine göre bir çeşit kreşti. Manisa ve Süleymâniye Dârüşşifâ (Hastâne)larında da bu şekilde bölümler kurulmuştur. Daha sonra bu kuruluşlar yerlerini Çocuk Esirgeme Kurumlarına, daha sonra da bugünkü mânâdaki kreşlere bıraktı. Kânunlara göre kreş kurma ve işletme günümüzde şu şekilde bir yol tâkib eder.

İş Kânununun 81. maddesine bağlı olarak Mart 1987’de yürürlüğe konan tüzükte hâmile veya emzikli kadınların çalıştırılma şartları ile kreş ve emzirme odalarının durumları teferruâtlı olarak düzenlenmiştir. Yaşları ve medenî halleri ne olursa olsun yüz elliden çok kadın işçi çalıştıran iş yerlerinde, bir yaşından küçük emzikli çocuklar için işçi anneler tarafından emzirilmeleri ve bakılmaları için işverenlerin kreş açmaları mecbûriyeti getirilmiştir.

Kânun, birden fazla iş yerlerinin ortaklaşa kreş yapmasına müsâade ettiği gibi, hayır kurumlarınca açılan kreşlerden de işverenlerin faydalanabilmesine müsâade etmiştir.

İlgili mevzûatta ayrıca, kreşlerin nasıl çalıştırılacakları, çocukların bakımı, emzirilmesi, temizliği ve sağlık durumları, idâresi, erkek ve kadın personelin çalıştırılmaları ile bu gibi yerlerin sağlık açısından lâzım gelen özellikleri belirtilmiştir.