Alm. Konstituierende Versammlung, Fr. Assemblée constituante, İng. Constitutional assembly. Bir devletin bâzı kesintiler sebebi ile Anayasasını hazırlamak üzere kurulan, üyeleri askerî ve sivilden teşekkül eden meclis. Cumhuriyet devrinde 1960 ve 1980’den sonra olmak üzere iki Kurucu Meclisle karşılaşılmıştır. türkiye’de Kurucu meclisler, askerî müdahaleler sonunda ortaya çıkmıştır. Târihi îtibâriyle ele alınınca ilk Kurucu Meclis, 1960-61 Kurucu Meclisi’dir. Devletin meclis ve meşrû hükûmetini hiçe sayarak tek taraflı ve bir partinin kışkırtması ile yapılan 27 Mayıs 1960 ihtilâlî, Millî Birlik Komitesi’ni ortaya çıkardı. Bu komite, öğrenci gösterilerine öncülük eden öğretim üyelerinden bir komisyon kurdu. Bu komisyonun hazırladığı taslak tepkilere yol açınca, 13 Aralık 1960 târih ve 157 sayılı kânunla, Kurucu Meclis meydana getirildi. Bu meclis MBK ile Temsilciler Meclisinden meydana geliyordu. İlk toplantısını 6 Ocak 1961 târihinde yapan 272 üyeli bu meclisin hazırladığı Anayasa 9 Temmuzda halk oyuna sunuldu ve yüzde 61,5 evet oyu alarak yürürlüğe girdikten sonra hukûkî ve fiilî durumu sona erdi.

12 Eylül 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekâtı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Anayasa feshedilmişti. Normal idâreye geçişi sağlamak ve anayasayı hazırlamak için 29 Haziran 1981 târih ve 2485 sayılı Kurucu Meclis Hakkında Kânun’la, Kurucu Meclis kuruldu. Bu meclis 160 kişiden meydâna geliyordu ve siyâsî partilere kapalı idi.

Kurucu Meclisin görevleri: Yeni anayasayı ve anayasanın halk oyuna sunuluş yasasını hazırlamak; halkoyuna sunulan ve kabul edilince kesinleşerek, geçici hükümlerine göre yürürlüğe girecek anayasanın ilkelerine uygun Siyâsî Partiler Yasasını, yeni anayasanın ve Siyâsî Partiler Yasasının hükümlerini gözönünde tutarak, Seçim Yasasını hazırlamak; Milli Güvenlik Konseyince kararlaştırılacak târihte yapılacak genel seçimlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulup, fiilen göreve başlayıncaya kadar, yasama görevlerini yerine getirmektir.

Kurucu Meclis; adı geçen yasalarla birlikte, ülkenin ihtiyacı olan birçok yasaları da hazırlamış ve yürürlüğe koymuştur. Bu meclisin hazırladığı Anayasa, 7 Kasım 1982’de yapılan halk oylamasında % 91,2 evet reyi ile kabûl edildi.