Aves. Uçabilen tüylü omurgalı hayvanlar sınıfı. Sekiz bini aşkın türü vardır ve yeryüzünde 100 milyar dolayında kuş yaşadığı sanılmaktadır. Kuşların en büyük özelliği, üyelerinin tümünün, öteki hiçbir hayvan grubunda görülmeyen yapıdaki tüyler (telekler) taşımasıdır. Kuş tüyü, birbirinin içine girmiş küçük parçalardan oluşan karmaşık bir yapıya sahiptir. Tüylerin sağlıklı olması, kuşun bunları gagasıyla düzenli olarak taramasına bağlıdır. Yeni doğan yavrular genellikle çıplak ve tüysüzdür. Tüyler çıkıp da uçma öğrenilene kadar ana ve babalar yavruları yuvada besler. Ayrıca, ön üyeleri uçma organı (kanat) hâline dönüşmüştür. Sıcakkanlı olma özelliği ilk kez bu hayvan sınıfında ortaya çıkmıştır. Sert kabuklu yumurtalar bırakarak çoğalırlar. Evrimsel olarak, sürüngenlerle yakın akrabadırlar.

Kuşlarda diş yoktur. Kuşların bedenlerinin bütün özellikleri uçuş için özel olarak tasarlanmış gibidir. Evrimleri sırasında, öz kütlenin düşürülmesi ve böylece ağırlığın azaltılması için kemiklerin içi boşalmış ve bedenin değişik bölgelerinde hava keseleri ortaya çıkmıştır. Dışkının katı olmayıp yarı sıvı olması bedende gereksiz su tutulmasını ve böylece ağırlığın artmasını engeller. Tüyler de hacimlerine karşılık son derece hafif yapılardır.

Kuşlarda her çeşit besine özelleşme görülür. Suda yaşayanlar, başta balık olmak üzere çeşitli su böcekleri ve omurgasızlarla, bazıları da su bitkileriyle beslenir. Karada yaşayanlarsa avcılıkla, leşçilikle, bitki öz suları ya da meyvelerle beslenebilirler. En yaygın beslenme şekli tohumla beslenmedir.

Kuşlar, omurgalılar içinde en etkin solunum yapan hayvan grubudur. Görme ve işitme duyuları çok iyi geliştiği için öteki algılama sistemleri pek iyi gelişmemiştir. Körelen duyularının başında koklama gelir. Kuşlarda işitme duyusu oldukça iyi gelişmiştir. Omurgalılar içinde, görme yeteneği en gelişmiş ve bedenine göre gözü en büyük olan hayvan grubu kuşlardır.

Sıcakkanlı olmaları ve uçma yeteneklerinin gelişmiş olması, kutuplardan ekvatora kadar sucul ve karasal her ortamda yaşayan binlerce kuş türünün ortaya çıkmasına yol açmıştır. Tür sayısının en fazla olduğu yerler tropik ormanlardır. Güney Amerika, özellikle Amazonlar tür bakımından en zengin bölgelerdir. Türce en yoksul yerlerse kutuplar ve kutuplara yakın soğuk tundralardır.

Bazı kuşlar sonbaharda, çevre koşullarının mevsimlik değişimlerine uyum sağlamak için daha bol besin bulabilecekleri ılıman bölgelere doğru yola çıkarlar. Türkiye bazı türlerin önemli göç yolları üzerindedir.

İLGİLİ KONULAR

Kanarya, Baykuş, Leylek, Balıkçıl, Deve Kuşu, Tavuk, Hindi, Papağan, Kartal, Şahin, Akbaba, Doğan, Bülbül, Saka, Kırlangıç, Serçe, Kaz, Ördek, Martı, Kuğu, Karabatak, Flâmingo, Güvercin, Kumru, Ağaçkakan, Guguk Kuşu