Kütle, uzunluk, sıcaklık gibi büyüklükler sayı değeri ve birimle ifade edilir. Bu tür büyüklüklere skaler (ölçekli) büyüklükler denir. Ancak bazı büyüklükleri tam olarak açıklayabilmek için, sayı değeri ve biriminin yanında, doğrultusu, yönü, şiddeti ve başlama noktasının da belirtilmesi gerekir. Bu büyüklüklere vektörel büyüklükler denir. Bu büyüklükler vektör adı verilen yönlendirilmiş doğru parçasıyla gösterilir.

Kuvvet de vektörel bir büyüklüktür. Kuvveti şekil üzerinde belirtebilmek için, ölçekli çizim yapılmalıdır. Belirli bir uzunluk birimi belirli bir kuvvet birimini göstermelidir.

Bir cisim, başka bir cisim üzerine kuvvet uyguladığı zaman, ikinci cisim de birinci cisme zıt yönde bir kuvvet uygular. Cisimlerin birbirine uyguladığı bu kuvvetler aynı doğrultulu, zıt yönlü ve eşit büyüklüktedir.

etki kuvveti = tepki kuvveti

Etki ve tepki kuvvetlerinin cisimlerin hareketi üzerine bir etkisi yoktur. Bu durum Newton'un Üçüncü Hareket Yasası ile açıklanmıştır.

Bir cisme etki eden her bir kuvvete bileşen kuvvet denir. İki ya da daha fazla kuvvetin cisim üzerinde yaptığı etkiyi, tek başına yapabilen kuvvete de bileşke kuvvet denir. Bileşke kuvvetin büyüklüğü R ile gösterilir. Yönü ve doğrultusu aynı olan kuvvetlerin bileşkesi, bileşen kuvvetlerin toplamına eşittir. Bileşke kuvvetin doğrultusu ve yönü bileşen kuvvetlerle aynıdır.

Doğrultusu aynı, yönleri zıt olan iki kuvvetin bileşke değeri, kuvvetlerin farkına eşittir. Bileşke kuvvet, büyük kuvvetten küçük kuvvetin çıkarılmasıyla bulunur ve yönü büyük kuvvetin yönündedir. Bileşke kuvvete eşit, ama zıt yönde olan kuvveteyse dengeleyen kuvvet denir. Bir sistemin dengede kalmasını sağlayan bu kuvvetin doğrultusu bileşke kuvvet yönündedir.

Bir noktaya etki eden ve aralarında açı bulunan kuvvetlere kesişen kuvvetler denir. Kesişen iki kuvvetin bileşkesi paralelkenar kuralına göre bulunabilir. Bu kurala göre, kesişen kuvvetler kenar kabul edilir. Kenarlar paralel kenara tamamlanır. Başlangıç noktasından geçen köşegen çizilir. Köşegenin uzunluğu bileşke kuvveti (R) verir.

İLGİLİ KONULAR

Kuvvet