Alm. Leasing, Leasinggenschaeft, Fr. Credit-bail, İng. Leasing. Belli bir süre için bir varlığa sâhib olmaksızın onun kullanım hakkını elde etmek. Orta ve uzun süreli fon kaynağı olarak finans yöneticilerinin giderek ilgisini çeken leasingin mâzisi eski çağlara kadar uzanmaktadır. İkinci Dünyâ Savaşı esnâsında Amerikalıların Ruslara savaş malzemesi satışı yerine kiralama fikirleri savaş sonrası için parlak ilhamlar vermiş; ekonomik canlanmanın getirdiği dev yatırımlar, başdöndürücü teknolojik gelişmelere karşılık yetersiz banka kredileri “makinenin değeri ona sâhip olmak değil, kullanmaktır” ilkesini benimseyen pekçok şirketin, verginin de özendirici etkisiyle leasing geniş bir uygulama alanı kazanmıştır.

Başlangıçta yalnızca emlâk için kullanılan bu kelime günümüzde ulaşım araçlarından bilgisayarlara, tıbbî gereçlerden mâdencilik ve sanâyide kullanılan özel aygıtlara kadar yayılmıştır. Leasingin en gelişmiş olduğu ABD’de akla gelebilen her türlü varlık kirâlama söz konusu olabilmektedir. Üç bin dolaylarında leasing şirketinin faâliyette bulunduğu bu ülkede yılda 50 milyar doları aşan bir kirâlama hacmi mevcuttur. Baş döndürücü bir hızla yeni teknoloji üreten Japonya’da da leasing vazgeçilmez bir finansman metodudur. İlk petrol şoku sonrası yıllık yüzde 20’lik artışlarla leasing pazarı 10 milyar dolarlık bir boyuta ulaşmıştır. Almanya’da toplam yatırımların yüzde 30’u leasing yolu ile finanse edilirken, İsviçre’de şirketlerin üçte ikisinin bu imkândan faydalandıkları anlaşılmaktadır.

Bellibaşlı leasing türleri ve bunların temel nitelikleri şöylece özetlenebilir:

1. Sat ve geri kirala (sale and leasebeck):

Nakit sıkışıklığının ön plânda olduğu devrelerde başvurulan bir leasing metodudur. Buna göre arâzi, binâ veya teçhizat sâhibi şirket, sâhib olduğu varlığı bir finans kurumuna satıp aynı anda belirli bir süre için kirâlamakta, böylece varlığın kullanımını elde ederken nakte de kavuşmaktadır. İşlem sonucundaki tek değişiklik şirketin bilançosundaki varlık kompozisyonu olmakta, duran varlıklardaki azalışa paralel olarak dönen varlıklarda bir artış söz konusu olmaktadır.

2. Faaliyet kirâlaması (operating lease):

Kirâlanan varlığın bakım yükümlülüğünü kirâlayana bırakan leasing türüdür. Uygulamada bakım masraflarının ya leasing ödemeleri içinde yer aldığı veya ayrı bir sözleşme ile düzenlendiği gözlenmektedir. Bu türün en yaygın örnekleri bilgisayar, büro makinaları ve taşıt araçlarıdır. Faâliyet kirâlaması genelde kirâcıya sözleşmeyi iptal hakkı da tanımaktadır. Bu da kirâcı için teknolojik bakımdan modası geçmiş malları geri verme hakkı demektir.

3. Finansal kirâlama (financial lease):

Bu modelde kirâcı belirli malları seçip, fiyat ve teslim şartlarını satıcı ile belirlemekte, daha sonra bir leasing kurumu bulup bu malları satıcıdan satın alarak kendisine kirâlamasını sağlamaktadır. Finansal kirâlama sözleşmeleri genelde net bazda olmakta, yâni bakım, sigorta ve diğer masraflar kirâcı tarafından karşılanmaktadır. (Bkz. Finansal Kirâlama)